Janë “tri skenare” të cilat duhet konsideruar në analizim e të ardhmes së politikave tdë Serbisë kundrejt fqinjëve të saj më të vegjëll ballkanikë.

Kështu shkruan studiuesi eminent Giorgio Cafiero në një analizë të botuar në gazetën amerikane “The National Interest” ku ka shtjelluar pozicionin e Kosovës karshi botës “multipolare” të sotme.

Para se të nis të shtjellojë “tri skenaret” e rrezikshme që vinë nga Beogradi studiesi e nxjerr fjalinë e fundit të parën: “Përderisa bota bëhet ditë e më shumë multipolare, Prishtina do të përballet me sfida të mëdha që ia bën të nevojshme këtij vendi të vogël mysliman, pa dalje në det, që në mënyrë të vazhdueshme të rishikojë strategjitë e saj të mbijetesës”.

Cafiero vëren se Beogradi “është i përkushtuar” që me çdo kusht “të parandalojë përsëritjen e një 1999’e”.

“Kjo do të thotë se Serbia gjithmonë do të veprojë për të parandaluar një skenar të tillë. Çdo lëvizje që Beogradi munda të ndërmarrë kundrejt veriut të Kosovës apo vendeve të tjera fqinje do të bëhej bazuar në llogaritjet në lidhje me statusin e rendit perëndimor. Në këtë kontekst, ekzistojnë të paktën tre skenarë që duhen marrë parasysh kur analizohet e ardhmja e politikave të Serbisë ndaj fqinjëve të saj më të vegjël ballkanikë”, shkruan ai.

• Së pari, rendi perëndimor shembet dhe Rusia dhe Kina mbushin boshllëkun në skenën ndërkombëtare mes rënies totale të Shteteve të Bashkuara. Në rrethana të tilla, mund të imagjinohet lehtësisht Serbia duke vepruar me guxim për të rimarrë kontrollin e plotë të Kosovës.
• Së dyti, rendi perëndimor dobësohet, por nuk shembet, dhe Pekini dhe Moska vazhdojnë të fitojnë ndikim më të madh gjeopolitik, duke balancuar në mënyrë efektive një NATO që mbetet e paprekur, megjithëse si një aleancë më e dobët. Nëse ky skenar realizohet, Serbia mund të ribashkohet me pjesë toke në vendet fqinje si Kosova veriore dhe RS e BiH.
• Së treti, as Pekini dhe as Moska nuk arrijnë të ngjiten më tej dhe rendi perëndimor mbizotëron. Sipas këtij skenari, Serbia ndoshta nuk do të ishte në gjendje të ndryshonte asnjë kufi. Por Serbia mund të përdorë grupet serbe të orientuara nga Beogradi dhe Moska në Kosovë, BiH dhe Mal të Zi për të vazhduar ta bëjnë Serbinë një central elektrik rajonal të aftë për të nxitur probleme për NATO-n, duke forcuar përfundimisht statusin e Beogradit si një aktor që Perëndimi duhet të akomodojë.

Studiesu vëren se Kosova, pavarësisht se cili prej këtyre skenareve mund të jetë iminent, ka frikë nga fqinji revansaisht i saj, dhe se do të shohë të mirëmbajë mbështetjen afatgjate të NATO’s, ndonëse edhe këtu ka vërejtjen e tij.

“Duke pasur parasysh se prania e KFOR-it nuk e pengoi epizodin e 24 shtatorit pranë Banjskës, i cili erdhi katër muaj pasi forcat serbe të sigurisë dyshohet se hynë në territorin e Kosovës dhe arrestuan tre policë kosovarë, Kosova dëshiron të varet nga aleanca transatlantike, veçanërisht duke pasur parasysh të gjitha pyetjet e hapura në lidhje me angazhimin afatgjatë të Perëndimit për Kosova dhe kapaciteti i NATO-s për të mbrojtur pavarësinë e vendit”.

“Në këtë kontekst, Prishtina dëshiron të ndërtojë aftësitë e saj indigjene për të mbrojtur veten nga përpjekjet e mundshme serbe për të rimarrë kontrollin e Kosovës në një botë postperëndimore. Si përmbledhje, ekzistenca e Kosovës dhe pavarësia de facto kanë qenë produkte të epokës unipolare në historinë botërore që ekzistonte vetëm në vitet 1990 dhe fillimin e viteve 2000. Ndërsa sistemi botëror bëhet më shumëpolar, Prishtina do të përballet me sfida të rëndësishme, duke kërkuar që vendi i vogël mysliman evropian, pa dalje në det, të rishikojë strategjitë e tij për mbijetesë”, e konkludon shkrimin ai.