Një prej organizatave joqeveritare më të njohura në botë, Human Rights Watch (HRW) i ka nisur letër kryeministrit Albin Kurti, presidentes Vjosa Osmani, ministres së Drejtësisë, Albulena Haxhiu dhe deputetëve të Kuvendit të Kosovës që të votohet Projekt-kodi Civil që lejon martesat mes gjinive të njëjta.

HRW përmes kësaj letre të cilën e kanë publikuar edhe në faqen zyrtare të tyre, ka thënë se duhet të ndalojë “ky regjim i pabarabartë”, përcjell Demokracia.com.

“Përvoja e vendeve të tjera, përfshirë Evropën, tregon se mekanizmat e veçantë të krijuar për çiftet e të njëjtit seks si alternativë ndaj martesës zakonisht nuk plotësojnë mbrojtjen ligjore dhe sociale që mund të sigurojë martesa. Shumica e vendeve që futën martesën e të njëjtit seks si një alternativë ndaj martesës vazhduan më vonë të zgjerojnë lirinë e tyre të martesës, zakonisht në përgjigje të mangësive që lindin nga diskriminimi i përjetuar nga ata në shoqërinë civile për çështje të tilla si transportueshmëria, qartësia dhe siguria, si dhe presioni publik për të arritur barazi të plotë. Në juridiksione të tjera, gjykatat kanë arritur në përfundimin se krijimi i një regjimi të veçantë të partneritetit civil nuk është një zëvendësim i mjaftueshëm për qasjen e barabartë në martesën civile”, thuhet nder tjerash në letër.

Letra e plotë:

Po ju shkruajmë në lidhje me hapat e fundit për miratimin e bashkimit civil për partnerët e të njëjtit seks në Kodin e ri Civil të Kosovës. Përvoja nga vendet e tjera tregon se mënyra më e mirë për të siguruar që çiftet e të njëjtit seks të gëzojnë të njëjtat mbrojtje si çiftet e tjera, pa diskriminim, është t’u jepet atyre qasje në të njëjtat institucione në të cilat mund të hyjnë çiftet tjera, duke përfshirë edhe vetë martesën. Ndërsa ligjvënësit në Kosovë vazhdojnë të nxjerrin ligje në këtë fushë, ne u bëjmë thirrje atyre që t’i japin fund përjashtimit të çifteve të të njëjtit seks nga martesa, në vend që të krijojnë një regjim të ri ligjor.

Pasiguria rreth fushëveprimit të bashkimeve civile i vë në rrezik çiftet e të njëjtit seks dhe familjet e tyre në Kosovë. Kushtetuta e Kosovës nuk parasheh kufizime gjinore në lirinë e martesës; Neni 37 i Kushtetutës së Kosovës njeh se çdokush ka të drejtën e martesës dhe të drejtën për të pasur familje siç parashihet me ligj.[1] Megjithatë, Kodi Civil i Kosovës, i miratuar vitin e kaluar, kufizon në mënyrë diskriminuese martesën në “një bashkim të regjistruar ligjërisht të dy bashkëshortëve të sekseve të ndryshme”, duke përjashtuar çiftet e të njëjtit seks nga institucioni.[2] Kodi Civil vazhdon të thotë se “bashkimet civile të regjistruara ndërmjet personave të të njëjtit seks lejohen”[3], por nuk parashikon asnjë mekanizëm për regjistrimin apo njohjen e këtyre bashkimeve, duke theksuar vetëm se “[c]kushtet dhe procedurat rregullohen me ligj të veçantë.”[4] Ai ligj ende nuk është hartuar apo miratuar. Si rezultat, ndërkohë që Kodi Civil pretendon se “të martuarit dhe partnerët në sindikatat civile gëzojnë të drejta dhe detyra të ndërsjella sipas këtij Kodi”, ata nuk gëzojnë akses të barabartë në të drejta dhe detyra në praktikë.[5]

Ky regjim i pabarabartë i vendos çiftet e të njëjtit seks dhe familjet e tyre në baza më të dobëta sesa homologët e tyre heteroseksualë. Dispozitat e tjera kushtetuese dhe legjislative e bëjnë të qartë se Kosova synon të refuzojë diskriminimin në bazë të orientimit seksual dhe identitetit gjinor. Neni 24 i Kushtetutës së Kosovës ndalon diskriminimin në bazë të gjinisë, orientimit seksual ose statusit tjetër personal, ndër të tjera.[6] Ligji për Mbrojtjen nga Diskriminimi në mënyrë të ngjashme ndalon diskriminimin në bazë të seksit, gjinisë, identitetit gjinor, orientimit seksual, apo çfarëdo baze tjetër.[7] Mënyra më e qartë për të siguruar që çiftet e të njëjtit seks dhe familjet e tyre të mbrohen nga diskriminimi është t’u lejohet atyre akses në të njëjtat institucione që çiftet heteroseksuale dhe familjet e tyre mund të kenë akses.

Përvoja e vendeve të tjera, përfshirë Evropën, tregon se mekanizmat e veçantë të krijuar për çiftet e të njëjtit seks si alternativë ndaj martesës zakonisht nuk plotësojnë mbrojtjen ligjore dhe sociale që mund të sigurojë martesa [8]. Shumica e vendeve që futën martesën e të njëjtit seks si një alternativë ndaj martesës vazhduan më vonë të zgjerojnë lirinë e tyre të martesës, zakonisht në përgjigje të mangësive që lindin nga diskriminimi i përjetuar nga ata në shoqërinë civile për çështje të tilla si transportueshmëria, qartësia dhe siguria, si dhe presioni publik për të arritur barazi të plotë [9]. Në juridiksione të tjera, gjykatat kanë arritur në përfundimin se krijimi i një regjimi të veçantë të partneritetit civil nuk është një zëvendësim i mjaftueshëm për aksesin e barabartë në martesën civile [10].

Ne besojmë se zgjatja e martesës me çiftet e të njëjtit seks është opsioni më i respektueshëm i të drejtave për të ndjekur Kosovën. Njohja e partneritetit është një hap përpara – çdo mbrojtje është më e mirë se asnjë – por bashkimi civil nuk ka gjasa të mbrojë të drejtat e njerëzve në të njëjtën masë si martesa e barabartë, dhe në të vërtetë, mund të sinjalizojë pabarazi të vazhdueshme. Edhe kur kornizat ligjore parashikojnë mbrojtje të krahasueshme, martesa mbart një peshë sociale, familjare dhe kulturore që çiftet në partneritete civile nuk e gëzojnë domosdoshmërisht.[11] Në masën që bashkimet civile ofrojnë ndonjë avantazh ndaj martesës – për shembull, në të qenit më fleksibël ose në vendosjen e më pak detyrave për çiftet – këto avantazhe duhet të jenë të disponueshme për të gjithë çiftet që i dëshirojnë ato.[12]

Shpresojmë që Qeveria e Kosovës do të punojë për të siguruar që çiftet e të njëjtit seks të kenë të njëjtat të drejta si çiftet e tjera, dhe për të çrrënjosur diskriminimin e bazuar në orientimin seksual dhe identitetin gjinor në ligjin familjar. Ne jemi të gatshëm të ofrojmë informacion dhe këshilla – dhe presim me padurim legjislacionin që i jep fund diskriminimit në ligjin familjar dhe ofron mbrojtjen më të fortë të mundshme për çiftet e të njëjtit seks dhe familjet e tyre.

Ju falënderojmë për vëmendjen tuaj dhe presim përgjigjen tuaj sa më të hershme./Demokracia.com/

LAJMI I FUNDIT| ​Kuvendi i thotë jo Kodit Civil, që mundëson martesat e gjinive të njëjta