Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj perëndimorë, sugjeroi ajo, kishin kryer shkeljet e tyre të Kartës së OKB-së dhe thjesht po ndiqnin avantazhin e tyre gjeopolitik ndaj Rusisë duke përkrahur rezolutat e OKB-së që denonconin Moskën si agresore. “Të vendosësh këtë pikë sot në diskutimin tonë mbi situatën humanitare në Ukrainë nuk është një formë e ‘çfarëdo të ndodhë’, duke nënvizuar pikën se shumë vende dhe popuj të tyre vuajnë pasojat e luftërave që nuk janë të tyre,” tha ajo.
Deklarata pasqyron sfidat me të cilat përballen Shtetet e Bashkuara teksa kërkon t’i tregojë Rusisë një front të unifikuar diplomatik në mbështetje të Ukrainës. Përveç miqve më të ngushtë dhe aleatëve ushtarakë të Shteteve të Bashkuara në Azinë Perëndimore dhe Lindore, shumica e botës nuk është e interesuar t’i bashkohet fushatës së udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara për të izoluar Rusinë. Sado të indinjuar të jenë për rrëmbimin e tokës nga Rusia në Ukrainë, shumë vende kanë lidhje historike me Rusinë të cilat nuk janë të gatshme t’i braktisin dhe kanë frikë se një bllokadë ekonomike kundër Moskës do të shkaktojë dhimbje të forta në vendet e tyre, duke nxitur më shumë kostot e ushqimit dhe karburantit.
Në ditët pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia më 24 shkurt, bota dukej se po rrotullohej rreth Ukrainës. Asambleja e Përgjithshme e OKB-së prej 193 anëtarësh votoi me shumicë dërrmuese, 141-5, për të denoncuar ndërhyrjen ushtarake të Rusisë. Vetëm Bjellorusia, Eritrea, Siria dhe Koreja e Veriut iu bashkuan Rusisë në kundërshtimin e rezolutës. Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së António Guterres, i cili në përgjithësi ka kërkuar të shmangë përballjen me fuqitë e mëdha të OKB-së, dënoi troç luftën “moralisht të papranueshme, politikisht të pambrojtur dhe ushtarakisht të pakuptimtë” të Rusisë në Ukrainë si një shkelje flagrante të Kartës së KB.
Ndërkohë, Uashingtoni ka mbledhur një mbështetje të fortë çuditërisht midis aleatëve kryesorë të Azisë Perëndimore dhe Lindore – nga Kanadaja dhe Gjermania në Japoni dhe Korenë e Jugut – për të vendosur sanksione shkatërruese kundër Rusisë, duke shkëputur në mënyrë efektive pjesën më të madhe të bizneseve të vendit nga sistemi financiar global dhe duke nxitur vlera e rublës ruse në tokë.
Forcat e zbatimit të ligjit amerikan dhe europian po ndjekin zotërimet e manjatëve të pasur të biznesit rusë.
Pas kësaj shfaqje uniteti është një botë që po përshtatet kryesisht me një epokë të re multipolare, ku Shtetet e Bashkuara nuk janë më superfuqia e vetme. Përgjigjet ndaj agresionit rus nga Afrika dhe Azia Jugore kanë qenë relativisht të heshtura, ndërkohë që shqetësimet mbi ndikimin e mundshëm të sanksioneve perëndimore mbi çmimet e ushqimeve dhe karburanteve janë rritur.
Shumë prej tyre ende ushqejnë pakënaqësi të thellë ndaj Shteteve të Bashkuara, ndërhyrjet ushtarake të të cilave nga Afganistani në Irak dhe Libi kanë lënë një rrugë vdekjeje dhe shkatërrimi. Vendet kryesore në Afrikë dhe Azi, duke përfshirë Afrikën e Jugut dhe Indinë, kanë shkelur me kujdes, duke kërkuar të mbajnë marrëdhënie të mira me Rusinë dhe Shtetet e Bashkuara, ndërsa nënvizojnë nevojën për të respektuar sovranitetin e Ukrainës. Rreth 35 vende, duke përfshirë shumë nga Afrika, abstenuan në një rezolutë të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së që denonconte agresionin e Rusisë. Asnjë vend afrikan nuk ka vendosur sanksione ndaj Rusisë, e cila është shfaqur vitet e fundit si eksportuesi më i madh në botë i armëve në Afrikë.
Shumë diplomatë dhe vëzhgues të politikës së jashtme e shohin konfliktin në Ukrainë si një pikë kthese të madhe historike, por nuk janë të sigurt se si do të përfundojë, duke komplikuar llogaritjet e tyre se si do të pozicionohen përballë një përplasjeje të përkeqësuar të fuqive të mëdha ose zgjidhjes politike.
“Është e qartë se nuk do të kthehemi në të njëjtën botë në të cilën ishim para kësaj lufte,” tha Munir Akram, ambasadori i Pakistanit në OKB, por ai vuri në dukje se konturet e një rendi të ri botëror do të përcaktohen nga rezultati përfundimtar dhe forma e një marrëveshjeje përfundimtare të paqes midis Rusisë dhe Ukrainës.
“Nëse do të ndodhë një zgjidhje e negociuar, sanksionet perëndimore do të duhet të hiqen sepse nuk mendoj se rusët do të pranojnë një zgjidhje pa heqjen e sanksioneve”, shtoi Akram. “Nga perspektiva e vendeve jo të përfshira, nëse mund të them kështu, ne duhet të shohim perspektivat realiste. Ne mendojmë se do të arrihet një marrëveshje; dhe për këtë arsye, ne nuk do të pranojmë një qëndrim të plotë anti-rus, të cilin Perëndimi më në fund do të gjejë një mënyrë për ta përshtatur.”
Përgjigja nga Afrika ka qenë e ndërlikuar
Ambasadori i Kenias në OKB, Martin Kimani, e krahasoi sulmin e Rusisë ndaj Ukrainës me trashëgiminë e kolonializmit, duke e karakterizuar atë si një fyerje brutale ndaj integritetit territorial të një kombi sovran. “Multilateralizmi shtrihet në shtratin e vdekjes sonte,” i tha Kimani Këshillit të Sigurimit të OKB-së më 21 shkurt, pasi Rusia njoftoi vendimin e saj për të njohur rajonet Donetsk dhe Luhansk të Ukrainës lindore si shtete të pavarura. “Karta e Kombeve të Bashkuara vazhdon të vyshket nën sulmin e pamëshirshëm të të fuqishmëve.”Por Kimani ofroi një goditje të fshehtë ndaj Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj perëndimorë, të cilët kanë përdorur forcën ushtarake për të shtypur rivalët e tyre në Afganistan, Irak dhe Libi. Disa liderë afrikanë thonë se duan të shmangin përfshirjen në atë që ata e shohin si një konkurrencë e fuqive të mëdha në Europë.
I pyetur pse vendi i tij kishte abstenuar nga një votim i Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së që denonconte agresionin rus në Ukrainë, presidenti i Ugandës Yoweri Museveni i tha organizatës aziatike të lajmeve Nikkei Asia: “Ne nuk duam të përfshihemi në këtë dhe qëndruam jashtë. Mos më kërcënoni dhe unë nuk do t’ju kërcënoj.”
Museveni kritikoi gjithashtu Shtetet e Bashkuara dhe Europën për ushtrimin e një standardi të dyfishtë, duke përmendur ndërhyrjen e tyre ushtarake në Libi, e cila rezultoi në përmbysjen e liderit libian Muammar al-Gaddafi. “Ata shkatërruan vendin duke përhapur terrorizmin përtej kufirit të tij”, shtoi ai. “Ky është një akt kriminal dhe i papranueshëm.”
Rasti i Ukrainës nuk është ndihmuar nga raportet se rojet e saj kufitare keqtrajtuan shtetasit afrikanë që kërkonin të iknin nga lufta në Poloninë fqinje, duke i penguar ata të bashkoheshin me ukrainasit që kërkonin strehim jashtë vendit. Ebenezer Obadare, një ekspert i Afrikës në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë, tha se amerikanët dhe afrikanët po flasin përpara njëri-tjetrit.
Për shumë në Shtetet e Bashkuara, tha ai, rasti për dënimin e Rusisë duket i vetëkuptueshëm. Rusia ka pushtuar fqinjët e saj, ka vënë në shënjestër civilët në mënyrën më brutale dhe pa dallim, dhe ka treguar përbuzje të plotë për Kartën e OKB-së. “Por afrikanët thonë: ‘Prisni një minutë. Nuk është aq e drejtpërdrejtë”, tha ai.
Së pari, Rusia, ose ish-Bashkimi Sovjetik, ka lidhje të gjata me vendet afrikane, pasi ka ofruar mbështetje ushtarake dhe diplomatike për forcat anti-perëndimore atje gjatë Luftës së Ftohtë. Sot, grupi i mercenarëve pothuajse privatë, Grupi Wagner, ofron siguri për disa kombe afrikane dhe grupe të armatosura, duke përfshirë qeveritë e Republikës së Afrikës Qendrore dhe Malit, si dhe udhëheqësin rebel të Libisë, Khalifa Haftar.
Por megjithëse qeveritë afrikane mund të ndjejnë njëfarë besnikërie të mbetur ndaj Rusisë, ai tha se nuk e sheh kontinentin të përqafojë përdorimin e forcës nga Rusia. “Kjo nuk do të thotë se ka një riorganizim të thellë të Afrikës” në kampin rus, tha Obadare. Në fakt, tha ai, “të rinjtë në Afrikë ende duan të shkojnë në SHBA dhe në Europë”.
Presidenti i SHBA-së Joe Biden ka trashëguar një marrëdhënie të SHBA-së me Gjirin Persik që është tensionuar gjithnjë e më shumë gjatë dekadës së fundit, veçanërisht në mesin e demokratëve, të cilët janë bërë gjithnjë e më të frustruar nga ajo që ata e shohin si ekseset autokratike të monarkëve të Gjirit që kanë ndjekur penalisht një luftë katastrofike kundër Rebelët Houthi në Jemen.
Gjatë fushatës së tij presidenciale, Biden e hodhi poshtë Arabinë Saudite si një “paria”, duke thënë se ka “shumë pak vlerë shpenguese sociale në qeverinë aktuale”. Menjëherë pas zgjedhjes së tij, Biden kundërshtoi sundimtarin de facto të vendit, Princin e Kurorës Mohammed bin Salman, i cili dyshohet se urdhëroi ekzekutimin e kolumnistit të Washington Post, Jamal Khashoggi, dhe pati bisedën e tij të parë telefonike me mbretin e sëmurë të Arabisë Saudite, Salman bin Abdulaziz Al Saud.
Marrëdhëniet me Emiratet e Bashkuara Arabe janë tensionuar në javët pas një sulmi me raketa dhe dron kundër aeroportit në Abu Dhabi nga rebelët Houthi të mbështetur nga Irani. “Unë mendoj se ka një ndjenjë të thellë zhgënjimi nga të dyja palët,” tha Gregory Johnsen, një ekspert për Jemenin në Institutin Brookings. “Shtetet e Bashkuara nuk u përgjigjën mjaft shpejt.
Tensionet kanë zbutur gatishmërinë e shteteve të Gjirit për të mbështetur Shtetet e Bashkuara në përpjekjet e tyre të vazhdueshme për të mbledhur botën për të ndëshkuar Rusinë për pushtimin e saj në Ukrainë. Emiratet e Bashkuara Arabe abstenuan në një votim kritik të Këshillit të Sigurimit të OKB-së për të denoncuar pushtimin e Rusisë. Udhëheqësit e të dy vendeve refuzuan gjithashtu të pranonin thirrjet nga Biden, sipas një raporti në Wall Street Journal, ose të rrisin prodhimin e naftës për të kompensuar humbjen e gazit natyror dhe naftës rus. Izraeli, ndërkohë, fillimisht refuzoi të bashkë-sponsorizonte një rezolutë të Këshillit të Sigurimit të OKB-së.
Izraeli ka zgjedhur të vendosë një ekuilibër gjithnjë e më delikat midis mbajtjes së marrëdhënieve të mira me përfituesin e tij më të rëndësishëm, Shtetet e Bashkuara, dhe një aktori me ndikim rajonal, Rusinë – e cila mban një prani ushtarake në Siri, ku Izraeli ka kryer sulme të shumta ajrore kundër përfaqësuesve iranianë.
Izraeli, Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe kanë “mbrojtur në mënyrën e tyre, duke zbuluar shkallën në të cilën Uashingtoni e ka humbur besimin e tyre dhe duke zbuluar shkallën në të cilën ata janë të gatshëm të rrezikojnë disa dëme ose erozion në marrëdhënie të veçanta reale për të mbrojtur atë që ata kanë zhvilluar në drejtim të diversifikimit strategjik, duke përfshirë kontaktin me Rusinë dhe Kinën, “tha Hussein Ibish, një studiues i lartë rezident në Institutin e Shteteve Arabe të Gjirit në Uashington. Ibish tha se këto qeveri kanë arritur gradualisht në përfundimin gjatë dekadës së fundit se “epoka e SHBA-së ka mbaruar, tranzicioni i shpejtë në një botë shumëpolare është duke u zhvilluar dhe është i pakthyeshëm”.
Ky supozim, megjithatë, po testohet nga “një shkallë e caktuar ringjalljeje në aleancën perëndimore që është e jashtëzakonshme,” tha ai.
Supozimet fillestare nga udhëheqësit e Lindjes së Mesme se Ukraina ishte një krizë europiane dhe jo globale; se Putini kishte fuqinë për t’i dhënë fund konfliktit me shpejtësi; dhe se ata mund t’i rezistonin nxehtësisë së pakënaqësisë amerikane doli e gabuar. Kriza, në shumë mënyra, është bërë një “pikë kthese” në marrëdhëniet e rajonit me Shtetet e Bashkuara, tha ai.
Konflikti i Ukrainës ka testuar gjithashtu marrëdhëniet e SHBA-së me Indinë, një anëtare e Dialogut Katërpalësh të Sigurisë, një aleancë jozyrtare me Australinë, Japoninë, Indinë dhe Shtetet e Bashkuara të angazhuara për një rajon të lirë dhe të hapur Indo-Paqësor. India është shkëputur me Shtetet e Bashkuara në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, duke abstenuar në shkurt për një rezolutë që denonconte agresionin rus në Ukrainë dhe kërkonte që ajo të tërheqë forcat e saj ushtarake nga vendi.
Megjithëse kryeministri indian Narendra Modi i ka kërkuar udhëheqësit rus të negociojë një “ndërprerje të menjëhershme të dhunës” në Ukrainë, ai nuk ka kritikuar Moskën. Ndërkohë, zyrtarët indianë kanë qenë gjithashtu në bisedime për blerjen e naftës ruse me zbritje, një veprim që bie ndesh me përpjekjet e SHBA-së për të bllokuar eksportet e naftës ruse. India ka lidhje të gjata diplomatike dhe ushtarake me Rusinë, e cila është furnizuesi më i madh i armëve i Indisë. Gjatë Luftës së Ftohtë, Bashkimi Sovjetik vuri në mënyrë të përsëritur veton ndaj rezolutave të Këshillit të Sigurimit të OKB-së që kërkonin përfshirjen ndërkombëtare në zgjidhjen e krizës mbi Kashmirin.
Biden – lideri i fundit i SHBA që kërkon të forcojë lidhjet me Indinë si një kundërpeshë ndaj Kinës – së fundmi sinjalizoi pakënaqësinë e SHBA me dështimin e Indisë për të mbështetur përpjekjet e Shteteve të Bashkuara për të izoluar Rusinë mbi Ukrainën, duke thënë se India është “disi e lëkundur” për këtë.
Pavarësisht pengesave, Richard Gowan, një ekspert për OKB-në me Grupin Ndërkombëtar të Krizave, tha se kriza e Ukrainës ka ofruar një mundësi për Shtetet e Bashkuara dhe Europën që të dalin “duke duken më koherente dhe të qëllimshme se vitet e fundit, por ato gjithashtu po shkojnë të jenë më të vetë-përvetësuar në drejtim të ndërtimit të ushtrive të tyre dhe rindërtimit të Ukrainës.”
“Unë nuk mendoj se ne po shohim ende një riorganizim të plotë global,” shtoi ai. “Pra, kush do të fitojë në një betejë globale për ndikim mbi Ukrainën? Jo Rusia, me siguri. Diplomacia e saj mbi krizën ka qenë pothuajse po aq e çrregullt sa disa prej operacioneve të saj ushtarake.”
Akram i Pakistanit tha se ai beson se “Rusia do të dalë prej saj më e dobët sepse nuk ka qenë në gjendje të krijojë llojin e besueshmërisë që supozohej se mund t’i impononte Ukrainës”.
Por Rusia, vuri në dukje Akram, është një nga dy fuqitë më të mëdha bërthamore në botë, e cila i jep asaj një levë të errët me afrimin e fundit të lojës në Ukrainë.
“Kapaciteti i Rusisë për të bërë kërdi në pjesën tjetër të botës nuk do të hiqet, kështu që ne do të duhet të akomodojmë një Rusi të dobësuar, ndoshta një Rusi të zemëruar, nëse ajo nuk integrohet përsëri në rendin ndërkombëtar,” ai tha.
