Një analizë e ‘Sky News’ pasqyron gjendjen aktuale të rajonit të Ballkanit Perëndimor dhe rrezikun për një krizë të mundshme.

‘Sky News’ shkruan se qendra e kësaj krize është Bosnje-Hercegovina me dyshimin se nxitjen e madhe për konfliktet dhe krizën, po e jep Moska e Vladimir Putin.

“Në Ballkan, Evropa po shikon se si një krizë po zhvillohet ngadalë. Një problem i njohur, në një vend të njohur, por tani me perspektivën e shtuar të ndërhyrjes ruse”, shkruhet në artikull, teksa si shtet ‘epiqendër’ të konfliktit, përmend Bosnje-Hercegovinën.

Por, pse pikërisht Bosnje-Hercegovina? Analiza argumenton se e kaluara e Bosnjes – duke filluar nga ndarjet etnike e deri te mohimi i gjenocidit të Srebrenicës – të shtyn të shohësh se shkëndijat e një konflikit të mundshëm në rajon mund të mos jenë shumë larg.

Pjesë nga artikulli i ‘Sky News’:

Tridhjetë vjet pas luftës së saj të tmerrshme, Bosnja është kapur në një mosmarrëveshje komplekse, të paqëndrueshme që përfshin ndarjet etnike, rivalitetin fetar, mohimin e gjenocidit, kujtimet e tmerrshme dhe dyshimin bezdisës se Moska po i nxit gjërat.

E kaluara ju shtyn në Bosnje. Është një vend i formuar nga shekuj ndarjesh etnike dhe fetare, dhe që ende lufton të përballet me identitetin e vet të thyer. Por është historia moderne ajo që është kaq e prekshme – plagët e ndryshme të lëna pas nga tre vjet e gjysmë luftë brutale në vitet 1990. Kishte 100,000 vdekje në një vend me vetëm katër milionë banorë.

Disa nga këto plagë janë befasuese të dukshme. Ndalojmë në një bllok banesash në Sarajevë, i ndërtuar fillimisht për Lojërat Olimpike Dimërore të 1984-ës dhe shikojmë murin e gjatë anësor – të mbushur me qindra vrima. Ato variojnë nga vrimat e vogla të plumbave deri te zbrazëtirat e zverdhjes të lëna nga raketat dhe predha.

Por këto mund të riparohen. Problemet më të mëdha të Bosnjës janë trauma që vazhdon, tensionet e rrezikshme që ende e ndajnë këtë vend dhe ndjenja se mund të kthehet në rrugën e luftës katastrofike. Se asgjë, në të vërtetë, nuk ka ndryshuar.

Pak para se të arrini në kufirin me Serbinë, gjeni qytetin e Srebrenicës. Pikërisht këtu u vranë më shumë se 8,000 burra dhe djem myslimanë, nga serbët e Bosnjës, në korrik 1995. Një akt i pashpirtësisë pothuajse të papërshkrueshme, i udhëhequr nga Ratko Mlladiç. Ai i siguroi vendasit se do të ishin të sigurt dhe më pas urdhëroi një valë tronditëse dhune, e cila filloi, në mënyrë skandaloze, nën sytë e trupave të Kombeve të Bashkuara.

Tani ka një varrezë të madhe këtu. Një pikë qendrore për kujtim. Ajo që ju godet është numri i madh i varreve këtu – dhe gjithashtu grupet e anëtarëve të familjes të varrosur së bashku – baballarët dhe djemtë, të gjithë të vrarë në të njëjtën kohë.

Pra, a mund të ndodhë përsëri? A mund të kthehet vërtet Bosnja në konflikt dhe ndarje? Përgjigja, shqetësuese, është një “ndoshta” e kujdesshme.

Nëse Republika Srpska do të vendoste ndonjëherë të ndjekë pavarësinë, do të kishte nevojë për mbështetës me pushtet. Siç ndodh, tashmë ka një ndjenjë farefisnore me Serbinë, miqësi me Rusinë.

Frika e shumë njerëzve në Evropën Perëndimore është se Rusia po kërkon vende të reja për të nxitur trazira – për të shkëputur vëmendjen nga ajo që po ndodh në Ukrainë dhe për të shtrirë unitetin evropian – dhe se Bosnja, me ndarjet dhe paqëndrueshmërinë e saj, mund të duket kandidati i përsosur.

Përgjatë historisë, Ballkani ka qenë shpesh vendndodhja e dhunës. Pakkush dyshon se, nëse shkëndija ndizet, mund të ndodhë përsëri.