Vizita e liderit kinez Xi Jinping në aleaten e tij europiane, Serbinë të martën bie në një datë simbolike: 25 vjetorin e bombardimit të Ambasadës Kineze gjatë fushatës ajrore të NATO-s, shkruan The Washington Post.

Avionët amerikanë hodhën pesë bomba në kompleksin e Ambasadës Kineze në kryeqytetin serb më 7 maj 1999, duke ia vënë flakën dhe duke vrarë tre shtetas kinezë. Njëzet persona të tjerë u plagosën nga bombardimi, i cili ka rënduar që atëherë marrëdhëniet mes dy fuqive, transmeton express.

Xi iu referua bombardimeve në një shkrim të botuar në gazetën Politika të Serbisë të martën, duke thënë se “ne nuk duhet të harrojmë se sot 25 vjet më parë, NATO bombardoi paturpësisht Ambasadën Kineze në Jugosllavi”, sipas përkthimeve të transmetuara nga media shtetërore kineze.

“Populli kinez vlerëson paqen, por kurrë nuk do të lejojë që tragjeditë historike të ndodhin më”, shtoi Xi.

Aleanca ushtarake perëndimore kishte nisur luftën ajrore në mars të atij viti për ta detyruar të fortin e atëhershëm serb Slobodan Millosheviq që t’i jepte fund një sulmi brutal kundër rebelëve shqiptarë etnikë në Kosovë.

Në atë kohë, SHBA-të kërkuan falje dhe thanë se bombardimi i ambasadës ishte një gabim që ndodhi për shkak të inteligjencës së gabuar. Objektivi i synuar, tha Washingtoni, ishte selia e një eksportuesi shtetëror serb të armëve që ndodhej në të njëjtën rrugë, disa blloqe më tutje.

“Imagjinoni që dikush, qoftë edhe rastësisht, do të godiste një Ambasadë Amerikane diku nëpër botë. Reagimi do të ishte i menjëhershëm”, tha Sven Biscop, profesor i politikës së jashtme dhe të sigurisë euripiane në Universitetin e Gentit dhe Institutin Egmont.

“Pra, për një vend si Kina, është gjithashtu e qartë se kjo është një gjë e madhe”, shtoi ai. “Dhe, sigurisht, nuk është harruar”.

Protestuesit e zemëruar në Kinë sulmuan instalimet diplomatike të SHBA-së, ndërsa bombardimi nxiti ndjenja anti-amerikane dhe spekulime se sulmi ishte i qëllimshëm dhe jo aksidental. Mosbesimi mbi incidentin ka vazhduar edhe sot e kësaj dite.

“Ne ndoshta kurrë nuk do ta dimë përfundimisht asnjërën nga mënyrat”, tha Biscop. “Por një gjë është e sigurt. Në luftë, incidente të tilla ndodhin, dhe unë zakonisht prirem të shkoj për shpjegimin më të thjeshtë në vend që të përpiqem të shpik teori të ndërlikuara”.

Ndërsa tensionoi marrëdhëniet e Pekinit me SHBA-në, bombardimi i ambasadës solli Kinën dhe Serbinë më afër së bashku. Kina është shfaqur si ofruesi më i madh i Serbisë i investimeve të huaja direkte dhe partneri i dytë më i madh tregtar pas Bashkimit Europian.

Pekini kundërshtoi fushatën e bombardimeve të NATO-s dhe që atëherë ka mbështetur përpjekjen e Beogradit për ta kundërshtuar shtytjen e mbështetur nga Perëndimi për pavarësi në Kosovë, një ish-krahinë serbe. Në këmbim, Serbia ka qenë një aleate besnike e Pekinit dhe ka hapur dyert e saj pa kufizim për miliarda dollarë investime kineze, edhe pse zyrtarisht kërkon anëtarësimin në BE.

“Miqësia e farkëtuar në gjak midis popujve të Kinës dhe Serbisë është bërë kujtesa e përbashkët e dy popujve dhe do t’i frymëzojë të dyja palët të ecin përpara së bashku”, shkroi Xi. “Ne jemi të gatshëm të punojmë me miqtë tanë serbë për të qëndruar besnikë ndaj aspiratave tona origjinale, t’i bashkojmë duart në progres, të shkruajmë një kapitull të ri në zhvillimin dhe rigjallërimin kombëtar dhe të ndërtojmë një komunitet Kinë-Serbi me një të ardhme të përbashkët për njerëzimin në epokën e re.

Shenjat e ndjenjave pro Kinës ishin qartë të dukshme përpara vizitës së Xi të martën dhe të mërkurën. Në Beograd, një flamur i madh kinez u vendos në një rrokaqiell përgjatë një rruge që të çon në qytet nga aeroporti.

Flamujt më të vegjël kinezë dhe serbë mund të shiheshin në qendër të qytetit dhe përgjatë një autostrade.

Avionët e forcave ajrore të Serbisë MiG-29 shoqëruan avionin presidencial të Xi në aeroportin e Beogradit.

Xi mbërriti nga Franca dhe më vonë do të udhëtojë në Hungari si pjesë e turneut të tij të parë europian në pesë vjet.

Ai pritet ta vizitojë vendin e ish-ambasadës dhe të bëjë nderimet e tij për viktimat e bombardimeve. Një qendër kulturore kineze tani qëndron në vendin ku dikur ndodhej ambasada.

Vendi shihet si një simbol i ndikimit në rritje të Kinës në Serbi dhe në mbarë Europën.

Një grup vizitorësh nga Kina fundjavën e kaluar u përkulën përpara një monumenti të thjeshtë me mermer të zi dhe vendosën lule në nder të viktimave të bombardimit të vitit 1999. Një mbishkrim në monument në gjuhën kineze dhe angleze thuhet: “Nderoni dëshmorët, ushqeni paqen”.