Filozofi amerikan flet tre vjet pas fillimit të pushtimit të Ukrainës nga Rusia: Sundimi rus ishte aq brutal sa shkaktoi trazira dhe mund të ndodhë përsëri. Dhe çfarë do të bëjë Perëndimi? Trump mund të largohet nga NATO, t’u thotë evropianëve: është kontinenti juaj…

“Ajo që Trump po thotë është se ukrainasit duhet të kishin pranuar kushtet e ofruara nga Putin para fillimit të luftës”.

I këtij mendimi është shprehur filozofi politik Michael Walzer, në një intervistë për të përditshmen italiane Corriere della Sera.

Domethënë të jesh “neutral”.

“Po, dhe të jesh neutral për Putinin do të thotë të mos jesh në NATO dhe të pranosh ndikimin rus”.

Çfarë do të thotë kjo në aspektin gjeopolitik?

“Ky është një triumf për ata që e quajnë veten realistë dhe ishin kundër mbështetjes së Biden për Ukrainën që në fillim. Pozicioni i realistëve është në fakt një kthim në Jaltë. Ata thonë se rusët kanë të drejtën e një sfere ndikimi në Evropën Lindore. Lexova një artikull në The Guardian që thoshte thjesht: në fund të fundit, askush nuk mendon se rusët duan të pushtojnë Evropën Perëndimore, kështu që pse të shqetësoheni? Implikimi është se është në rregull nëse dominojnë në Evropën Lindore. Dhe unë mendoj se kjo është marrëveshja. Churchill u ul me Stalinin në vitin 1945, ata vizatuan linjat në hartë; mendoj se po e bëjnë këtë edhe tani. Dhe ajo që është shqetësuese është se Jalta nuk funksionoi. Sundimi rus në Evropën Lindore ishte aq brutal sa provokoi rezistencë, kryengritje dhe kjo mund të ndodhë përsëri”.

“Dhe çfarë do të bëjë Perëndimi? Unë mendoj se Trump mund të largohet gjithashtu nga NATO në të ardhmen, t’u thotë evropianëve: është kontinenti juaj, bëni atë që dëshironi. Nuk e di cila do të jetë përgjigja. Përgjigja verbale më e fortë deri tani vjen nga Britania. Starmer po ofron dërgimin e trupave britanike në Ukrainë. Nuk e di nëse është e mundur që vendet e tjera evropiane të përgjigjen në mënyrë të ngjashme. Ne jemi ende në pritje, nuk ka pasur një përgjigje të qartë për Trump. Unë jam shumë i interesuar të shoh se si finlandezët dhe suedezët do ta shohin përfshirjen e tyre në NATO, pasi hyrja e tyre ishte një shenjë e ndërgjegjësimit të tyre për qëllimet reale të Putinit”.

A mendoni se Evropa Perëndimore nuk i intereson mjaftueshëm?

“Unë mendoj se disa në Evropën Perëndimore e kuptojnë këtë. Zgjerimi i NATO-s ishte më shumë një shtysë nga Evropa Lindore sesa nga Perëndimi. Pas përvojës së dominimit sovjetik, vendet evropiane e donin këtë mbrojtje dhe mendoj se ata ende e duan atë. Unë imagjinoj se vendet baltike dhe Polonia janë shumë të shqetësuar për të ardhmen e tyre politike”.

Është e qartë se çfarë dëshiron Putini, por nuk është e qartë se deri në çfarë mase Trump është i gatshëm ta kënaqë atë për t’i dhënë fund luftës.

“Ai mund ta përfundojë luftën me kushtet e Putinit dhe çfarëdo që të ndodhë, ai do ta konsiderojë veten të pafajshëm”.

Shumë besojnë se Evropa nuk mund të bëjë pa Amerikën…

“Po, por çfarë do të thotë të ia dalësh me Amerikën? Kam lexuar të gjitha deklaratat e Pete Hegseth, të zëvendëspresidentit tonë, të Trump dhe janë lëshime efektive për të gjitha pikat që shqetësojnë Putinin. Muk mendoj se Putini dëshiron të përfshijë të gjitha vendet e Evropës Lindore në Rusi. Unë mendoj se ai do atë që kishte Stalini, pas Jaltës. Ai dëshiron që të ketë qeveri në të gjitha vendet e Evropës Lindore që i përkulen Moskës”.

“Dhe mendoj se ekipi i Trump është gati ta pranojë këtë. Tani për tani do të duket sikur Putini ka marrë një pjesë të Ukrainës, por jam i sigurt se me kalimin e kohës do të ketë rregullime në secilin prej vendeve të Evropës Lindore, me një largim nga Perëndimi dhe një rreshtim me Rusinë. Çfarë zgjedhje kanë ata?”.

Kush janë realistët sot në Amerikë?

“Njerëz si John Mearsheimer, i cili është shumë kritik ndaj mbështetjes së Biden për Ukrainën. Ajo që realistët mendojnë se do të thotë është njohja se fuqitë e mëdha kanë të drejtën e një sfere ndikimi. Shtetet e Bashkuara kanë të drejtë të bëjnë atë që duan në Amerikën Qendrore dhe Rusia ka të drejtë të bëjë atë që dëshiron në Evropën Lindore dhe kështu ka qenë bota gjithmonë”.

Si është situata e ndryshme sot nga ajo që ishte pas Luftës së Dytë Botërore?

“Roosevelt dhe Churchill ishin gati të konceptonin pushtetin Sovjetik. Britanikët kishin hyrë në luftë për të mbrojtur Poloninë dhe Jalta ishte në thelb një dorëzim i Polonisë, një tradhti ndaj Polonisë, por situata ishte ndryshe sepse ne kishim bërë një luftë të tmerrshme dhe sovjetikët kishin qenë aleatët tanë, kështu që t’u jepnim atyre një pjesë të Evropës Lindore do të thoshte gjithashtu të pranonim realitetin se ku ishte në të vërtetë ushtria e tyre. Kjo është një lloj tjetër tradhtie”.