Auto&Tech
Si u bënë vendimtare rrjetet satelitore për sigurinë e shteteve?
Demokracia
15:45 | 07 Janar 2025

Share:

Me kalimin e viteve, Elon Musk me SpaceX dhe filialin e tij Starlink ka ndërtuar atë që është një monopol de facto në këtë sektor.

Nëse do të kishim shikim mjaft të mprehtë, mjafton të ngrehim sytë.

Dhjetëra mijëra satelitë enden mbi kokat tona.

Ditën dhe natën.

Një rrjet i dendur mbështjell Tokën dhe tashmë është i aftë të transmetojë të dhëna, duke sjellë internetin në çdo cep të globit, duke monitoruar dhe parashikuar fenomenet atmosferike.

Një rrjet që sot është kthyer në një nga asetet më të rëndësishme strategjike për kompanitë e mëdha në planet.

Në gjendje të sjellë sovranitet teknologjik, pavarësi dhe fuqi globale.

Me kalimin e viteve, Elon Musk me SpaceX dhe filialin e tij Starlink ka ndërtuar atë që është një monopol de facto në këtë sektor.

Përafërsisht 6 mijë satelitë janë lëshuar nga kompanitë e saj përgjatë viteve.

Një zgjatje që aktualisht është e vështirë për t’u arritur nga lojtarët e tjerë në fushë.

Si për sa i përket kapacitetit të lëshimit (raketat dhe platformat SpaceX) dhe kostot.

Bashkimi Evropian dhjetorin e kaluar njoftoi investime prej 10 miliardë dollarësh në një përpjekje për të krijuar një plejadë prej 290 satelitësh në pronësinë e Unionit në një përpjekje për të konkurruar me Starlink të Musk.

Projekti quhet Iris2.

Objektivi: krijimi i themeleve të “sovranitetit teknologjik dhe lidhjes së sigurt në Evropë”.

Gara për yjësitë e satelitëve me orbitë të ulët ka shpërthyer muajt e fundit.

Evropa po lëviz tani, ndoshta pas lojtarëve të tjerë ndërkombëtarë në fushë.

Në Shtetet e Bashkuara, Starlink ka rrjete dhe kontrata të pakrahasueshme qeveritare dhe joqeveritare.

Por ka kompani dhe kombe të tjera që po ecin me shpejtësi: Amazon ka një projekt të quajtur Kuiper, Airbus ka lëshuar tashmë 648 satelitë OneWeb, Kina ka filluar të thurë rrjetën e saj prej 13 mijë satelitësh, Indian Tata ka hyrë në partneritete dhe bashkëpunime për të arritur të njëjtin qëllim.

Por Starlink është kompania që duhet mposhtur.

Lajmi për një negociatë mes qeverisë italiane dhe filialit të SpaceX, nuk duhet të jetë befasues.

Elon Musk ka krijuar një monopol në telekomunikimet hapësinore.

Rrjeti i tij është aktualisht më i gjeri, më i përhapuri, më ekonomik dhe më i sigurti.

“Evropa ka humbur 20 vite në këtë sektor. Edhe Italia, edhe pse në vitet nëntëdhjetë ishim një hap përpara të gjithëve me Italsat. Pra, nëse nevojitet diçka urgjente për të garantuar komunikimin edhe në skenarë konflikti, Starlink është zgjidhja e vetme e mundshme”.

Francesco Vatalaro është profesor emeritus i Telekomunikacionit.

Ai studioi rrjetet satelitore Leo dhe përdorimin e tyre për 30 vjet si mësues në Tor Vergata.

Vatalaro nuk ka dyshime: “Nëse një qeverie, çdo qeverie, i duhej një mënyrë për të siguruar disa kanale komunikimi, mbështetja në lidhjet satelitore është mënyra më e mirë për ta bërë këtë. Në rast lufte, satelitët janë më të vështirë për t’u shkatërruar ose çaktivizuar”.

“Rasti i Ukrainës na mëson. Interneti në vend garantohet nga Starlink. Prandaj, çështja nuk ka të bëjë aq shumë me enkriptimin, i cili funksionon gjithsesi, nuk ka dallim nëse përdoret për komunikime me brez të gjerë apo satelitor”, shpjegon Vatalaro.

Por kushdo që e zotëron atë infrastrukturë garanton një kanal të aftë për t’i bërë ballë çdo sulmi.

Megjithatë, çështja e sigurisë – çështja e vërtetë pas garës për satelitët – po ndahet.

Për Stefano Mele, avokat dhe partner i Gianni&Origoni, ekspert në sigurinë kompjuterike dhe ekonominë e hapësirës, ​​është e vërtetë që satelitët “kanë qëndrueshmëri më të madhe se sulmet fizike”, por “as ata nuk i shpëtojnë rreziqeve”.

“Ato mund të jenë objekt i sulmeve të sofistikuara kibernetike dhe kërkojnë mbrojtje të vazhdueshme”.

Ndërsa ai ka më pak dyshime për dobinë e tyre.

“Lidhja globale, menaxhimi i emergjencave, aplikimet ushtarake dhe vëzhgimi i tokës janë ndër fushat kryesore në të cilat mund të përdoren këto instrumente. Dhe kjo është ajo që i bën ata një nga teatrot kryesore të konkurrencës gjeopolitike dhe teknologjike. Satelitët janë shumë më tepër se një shërbim komercial: janë një aset strategjik i sovranitetit dhe pushtetit”, shton Mele.

Tema që ngre një tjetër problematikë: pronësia e infrastrukturës.

Mbështetja në një kompani të huaj, në një vend të huaj, mund të bëhet një rrezik në skenarë gjeopolitikë të ndryshuar rrënjësisht.

Edhe ato që sot na duken më të pamundshmet.

“Është një temë, por tani është tepër vonë. Evropa nuk do të mund të ketë satelitët e saj para vitit 2030”, arsyeton Vatalaro.

Dhe Starlink do të ketë 100 mijë po atë vit. “Duhet të jemi realistë”.

Marrë dhe përshtatur nga La Stampa për Albanian Post

Të ngjashme
Auto&Tech • 19 Janar 2025