Qentë janë të njohur për aftësitë e tyre të lundrimit. Ashtu si me zogjtë, macet dhe peshqit, qentë mund të gjejnë rrugën për në shtëpi nga pothuajse kudo. Ne thjesht nuk e dimë pse.

Një qen i llojit terrier gjuetar eci mbi 350 kilometra nga Savoie të Alpeve Franceze në Nimes në jug të vendit, për t’u kthyer në shtëpinë e tij.

Pablo dy vjeçar ishte duke shkuar në pushime me familjen e tij kur u zhduk në një ndalesë në kufirin Francë-Zvicër.

Disa ditë më vonë, ai u shfaq përsëri në shtëpinë e familjes në Nimes – qindra kilometra larg.

Pyetja është: Si e bëri atë?

“Njohuritë tona për sensin e drejtimit të qenve janë kryesisht anekdotike”, thotë Hynek Burda, zoolog në Universitetin e Çekisë të Shkencave të Jetës.

Burda thotë se ne kemi supozuar në të kaluarën se qentë mbështeten në ndjenjën e nuhatjes për të gjetur rrugën e tyre. Por kjo ka filluar të ndryshojë, pasi ai dhe ekipi i tij kanë një teori bindëse.

Ata mendojnë se qentë mund të përdorin fushën magnetike të Tokës, shkruan DW, transmeton Klankosova.tv.

Një GPS i fshehur?

Gjithçka kthehet në vitin 2013, kur Burda vuri re se qentë u ulën për të urinuar në një drejtim veri-jug.

Ekipi i Burda kreu një studim dhe doli me një shpjegim të mundshëm: qentë mund të ndiejnë fushën magnetike të Tokës. Ky kuptim quhet magnetoreceptim – është si një busull e brendshme.

Duke përdorur GPS, ata analizuan rrugët që kaluan qentë e gjuetisë për t’u kthyer te pronarët e tyre pasi kishin ndjekur një kafshë në terrene të panjohura.

Ata u befasuan kur mësuan se ata qen që ecnin prapa përmes një rruge të re – në vend që të ndiqnin hapat e tyre – ishin nisur duke vrapuar përgjatë një aksi veri-jug për rreth 20 metra para se të zgjidhnin një rrugë kthimi. Burda e quan atë “drejtimin e busullës”.

“Ne mendojmë se qentë vrapojnë për të rikalibruar një busull të brendshëm, si një sistem navigimi në një makinë që i duhen disa sekonda për të kuptuar vendndodhjen e makinës”, thotë Burda.

Ata qen që kryen një vrap me busull përfunduan duke u kthyer te pronarët e tyre përmes një rruge më efikase se të tjerët.

Gjetja e shtëpisë nga kudo

E njëjta busull e brendshme e qenve është ajo që mund t’i ketë shpëtuar jetën Zigg-t.

Një natë, disa vjet më parë, Jack Russell Terrier u largua nga shtëpia e familjes së tij në Irlandë. Pasi kaloi nëpër një pyll, ai arriti në një rrugë dhe u godit nga një makinë.

Por pavarësisht se nuk ishte në gjendje të lëvizte këmbët e pasme, Ziggy u nis për në shtëpi.

Pronari i tij, Tom Prendergast, pa Ziggyn të shfaqej, duke e tërhequr veten.

“Unë u befasova që ai ishte në gjendje të gjente rrugën e tij të kthimit në gjendjen e tij. Por unë gjithashtu e dija gjithmonë se ai kishte një ndjenjë të shkëlqyer lundrimi. Unë do t’i besoja atij se do të gjente shtëpi nga kudo”, tha Prendergast.

Nëse Ziggy përdori fushën magnetike të Tokës për ta udhëhequr atë në shtëpi, ai nuk është qeni i vetëm që e ka bërë këtë.

Por kafshët e tjera duket se kanë një aftësi të ngjashme, gjithashtu. Problemi është se ato busulla të brendshme janë ende një mister shkencor.