Në mënyrë plotësisht të orkestruar, kanalet ruse dhe pro-ruse të Telegramit u larguan nga Ukraina për t’u fokusuar në përshkallëzimin e situatës në Kosovë

Më shumë se dy dekada pas përfundimit të luftës që çoi në pavarësinë e Kosovës nga Serbia në vitin 1999, marrëdhëniet midis Serbisë dhe Kosovës mbeten të tensionuara. Sipas presidentit serb Aleksandar Vuçiq – i cili rrallë mund t’i besohet dhe që besohet se ka një interes ekzistencial për destabilitetin e kontrolluar në rajon – situata në Kosovë “nuk ka qenë kurrë aq komplekse dhe e vështirë sa është sot”.

Përderisa Kosova njihet si shtet nga pjesa më e madhe e botës, përfshirë edhe Evropën, Serbia nuk e njohu kurrë pavarësinë e saj dhe as Rusia; veçanërisht, dhe një burim i vazhdueshëm i fërkimeve, pakicat serbe që jetojnë në Kosovë, veçanërisht në pjesën veriore të vendit, ende ndjehen të keqtrajtuar.

Episodi më i fundit ka të bëjë me bllokimin e rrugëve pranë dy pikave kyçe kufitare më 31 korrik nga minoriteti serb, i indinjuar nga një sërë masash të reja administrative që qeveria e Kosovës do të vendoste të nesërmen, më 1 gusht (ose thjesht duke ndjekur udhëzimet nga Beogradi, ose pak nga të dyja).

Qeveria kosovare fillimisht mbylli dy pikat kufitare por më pas vendosi shtyrjen e masave për 1 shtator, duke hapur sërish kufijtë mëngjesin e 1 gushtit dhe duke shpërndarë situatën.

Kur këto tensione të reja arritën kulmin, më 31 korrik, shumë kanale Telegram ruse dhe pro-ruse filluan të shpërndanin të njëjtat mesazhe, vetëm disa minuta dhe në rusisht dhe serbisht, duke përhapur gënjeshtra për bllokadën, duke manipuluar informacionin dhe duke bërë thirrje për dhunës.

Mes shumë gjërave, mesazhet, qartësisht të orkestruara dhe tërësisht të pambështetura, thuhej se një serb ishte plagosur në bllokadën e Jarinjes, një nga dy pikat më të mëdha kufitare ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.

Ka dy probleme me këto mesazhe. Së pari, nuk ka asnjë provë se dikush është lënduar gjatë tensioneve, me autoritetet serbe dhe kosovare që mohojnë pretendimin.

Dhe së dyti: Këto pretendime për lëndime, jo të qenit i vetmi informacion i rrezikshëm dhe i rremë i shpërndarë në këto kanale, tregojnë për interesin e mundshëm të Rusisë për përshkallëzimin e tensioneve në Ballkan.

Por pse tensionet (përsëri)?

Për të kuptuar situatën, ju ndihmon të futeni në detaje dhe të shihni se për çfarë ka të bëjë mosmarrëveshja. Në mesnatën e së hënës, më 1 gusht, qeveria e Kosovës kishte për qëllim të zbatonte rregulla të reja që do t’u kërkonin pronarëve të targave të veturave serbe (që janë shtetas të Kosovës) t’i kalojnë ato në ato të lëshuara nga Kosova me rastin e hyrjes në vend.

Me fjalë të tjera, siç thekson N1, masa përfundimisht do të heqë qafe targat serbe në Kosovë, të cilat serbët vendas janë lejuar t’i përdorin që nga viti 1999 (vetëm në veri të vendit ka mbi 10,000 vetura me targa serbe.

Rregullat gjithashtu do t’i detyronin të gjithë njerëzit që hyjnë në Kosovë me letra serbe vetëm të marrin dokumente shtesë që do t’i lejojnë ata të qëndrojnë në Kosovë vetëm deri në 90 ditë (dhe që kushtojnë rreth pesë euro).

Kosova shpalli pavarësinë e saj nga Serbia, në mënyrë të njëanshme, në shkurt të vitit 2008. Kjo është njohur nga mbi 100 vende të botës, duke përfshirë shumicën e fuqive perëndimore, por jo nga Serbia apo Rusia që ende e konsiderojnë atë territor serb.

Megjithatë, me kalimin e viteve, popullsia serbe në Kosovë i është nënshtruar (me ngurrim) ligjeve dhe autoriteteve të Kosovës. Ushtria dhe policia serbe, për shembull, nuk janë lejuar të shkelin në territorin e Kosovës që nga tërheqja e tyre në vitin 1999 pas luftës në Kosovë.

Në anën tjetër, serbëve të Kosovës deri në këtë fundjavë ende u lejohej përdorimi i dokumenteve serbe dhe targave serbe të veturave në Kosovë.

Ndërsa shqiptarët etnikë sot përbëjnë mbi 90% të popullsisë së Kosovës, zonat në veri që kufizohen me Serbinë janë ende të populluara me shumicë serbe. Rregullat e reja, siç e tha Guardian, ishin më të fundit në një linjë të përpjekjeve të Kosovës për të “sjellë zonat me shumicë serbe nën kontrollin e saj të plotë”.

Duke iu përgjigjur perspektivës së zbatimit të rregullave të reja, serbët e Kosovës u mblodhën të dielën mbrëma, mbrëmjen para se të ishin caktuar masat për t’u zbatuar; duke përdorur kamionë dhe cisterna, protestuesit bllokuan rrugët që të çojnë në dy pikat më të mëdha kufitare, Jarinje dhe Bërnjak.

Thuhet se u qëlluan të shtëna (megjithëse nuk u raportua për të lënduar) dhe, për herë të parë në vite, sirenat e sulmit ajror mund të dëgjoheshin përsëri në qytetet me shumicë serbe të Kosovës në veri. Autoritetet kosovare bllokuan dy pikat kufitare dhe, siç ndodh zakonisht kur rriten tensionet e reja, liderët lokalë filluan të tregojnë gishtin dhe të flasin për “fitim dhe humbje”, përsëri.

Lojtarët e rëndësishëm perëndimorë në këtë lojë dhe NATO në veçanti, misioni i së cilës KFOR ka 3,770 trupa në Kosovë, reaguan në mënyrë të ngjashme:

“Misioni i KFOR-it i udhëhequr nga NATO po monitoron nga afër dhe është i përgatitur të ndërhyjë nëse rrezikohet stabiliteti”, shkroi KFOR-i në një deklaratë më 31 korrik.

Sipas BBC, ambasadori amerikan në Kosovë, Jeffrey Hovenier, ka kërkuar nga qeveria e Kosovës që të shtyjë zbatimin e rregullave të reja të targave për 30 ditë, “sepse duket se ka pasur keqinformim dhe keqkuptim rreth vendimit”.

Çfarë lloj keqinformimi apo keqkuptimi i referohej Hovenier mbetet i paqartë, por Kosova pranoi ta vononte masën (të cilën Guardian e përshkruan si “të diskutueshme”).

Rregullat e reja tani pritet të zbatohen më 1 shtator 2022.

Fushata ruse e dezinformimit zgjerohet edhe në Kosovë

Nuk është për t’u habitur që situata në Kosovë ka tërhequr vëmendjen e kanaleve ruse dhe pro-ruse Telegram.

Pak pas orës 19 në kulmin e tensioneve të së dielës, më 31 korrik, shumë prej këtyre kanaleve, njëri pas tjetrit, filluan të shpërndajnë të njëjtin postim: Një shtetas serb është plagosur gjatë protestës pranë një prej pikave kufitare.

Mesazhi, megjithatë, nuk u mbështet nga një pjesë e vetme e provës, ndërsa autoritetet serbe dhe kosovare thanë se askush nuk u lëndua. Në mënyrë të ngjashme, asnjë nga spitalet në rajon nuk raportoi se kishte persona me lëndime.

Një tjetër postim i shpërndarë nga disa kanale në Telegram në një kohë të shkurtër përfshinte një foto të një personi të paidentifikuar me uniformë ushtarake dhe thoshte se ushtria serbe është “e gatshme për luftim” në pikën kufitare administrative ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.

Që nga viti 2001, ushtria serbe është lejuar të patrullojë zonën përreth kufirit administrativ për sa kohë që nuk e kalon atë.

Ministria e Mbrojtjes së Serbisë i ka mohuar me shpejtësi këto pretendime, duke shkruar në uebsajtin e saj se “[tani] ushtria serbe nuk e ka kaluar vijën administrative dhe nuk ka hyrë në territorin e Kosovës në asnjë mënyrë”.

Vetëm gjysmë ore më vonë, një kanal serb Telegram me 61,000 ndjekës publikoi “raporte jozyrtare” të aeroplanëve serbë që transferoheshin në aeroportet e Kosovës. I njëjti “raport”, së bashku me një foto të asaj që duket të jetë një avion ushtarak në një aeroport, u shpërnda më pas në kanalet ruse Telegram “Serbski Vestnik”, “Velika Rusija” dhe “Orlovi”.

Këto raporte nuk mund të gjenden askund tjetër, as nuk janë konfirmuar apo përmendur nga dikush që atëherë.

Menjëherë pas kësaj, “Rosich”, një nga kanalet Telegram të grupit rus Wagner me pothuajse 100,000 ndjekës, shkroi se presidenti serb Aleksandar Vuçiq njoftoi të dielën se Ushtria e Kosovës planifikonte të sulmonte veriun me shumicë serbe të Kosovës në mesnatë – një mesazh që u bë shumë shpejt. shpërndahet nëpër kanale të tjera ruse Telegram. Vini re se grupi Wagner janë mercenarët e Putinit që ai i ka përdorur në Siri dhe tani po i përdor në Ukrainë.

Në realitet, gjithçka që Vuçiq tha në konferencën për shtyp atë mbrëmje ishte se autoritetet e Kosovës do të zbatojnë rregullat e reja administrative në mesnatë.

Një tjetër postim që u shpërnda gjerësisht në Telegram të dielën thoshte: “Serbët e Kosovës po i nxjerrin armët e tyre të fshehura. Dhe na besoni, ka shumë armë të paligjshme atje.” I ndarë nga shumë kanale Telegram ruse dhe pro-ruse në të njëjtën kohë, postimi përfshinte një foto të armëve në një tavolinë pranë ushqimit dhe pijeve.

Por shumë më e rrezikshme është se shumë nga kanalet gjithashtu bënë thirrje dhe inkurajuan dhunën kundër shqiptarëve etnikë.

Kanali i grupit Wagner, për shembull, tha se shpreson se “Presidenti Vuçiq do të ketë vendosmërinë për të nxjerrë urdhrin” për ndërhyrje ushtarake dhe se ushtria serbe do të jetë mjaft e fortë për të “rrafshuar shqiptarët në tokë”.

Ndërkohë kanali “Orlovi” (në anglisht “Eagles”), i cili drejtohet nga OJQ “Russian-Serbian Centre Eagles” me seli në Sankt Petersburg, ndau pamjet e vjetra të një grupi burrash që digjnin një flamur shqiptar dhe bënin thirrje për vrasjen e shqiptarëve. .

“Ne po presim veprime të tilla nesër në të gjithë Serbinë dhe më gjerë”, thuhet në mbishkrimin e videos.

Më në fund, më 1 gusht, mes shumë mesazheve të tjera të ngjashme, kanali zyrtar Telegram i Wagner Groups ndau një foto të flamurit serb me mesazhin: “Kosova është Serbi. Denazifikimi është i pashmangshëm.” Dhe “denazifikimi” është, sigurisht, preteksti i shpallur i Putinit për të bërë luftë kundër Ukrainës.

Ndërsa kanalet ruse dhe pro-ruse të Telegramit kanë një histori relativisht të gjatë dhe të suksesshme të shërbimit të makinës propagandistike ruse, puna e tyre rrallëherë ka qenë kaq e organizuar, e sinkronizuar dhe e përfshirë në nxjerrjen e përmbajtjeve të ngjashme dhe jo origjinale (shumë nga postimet e Kosovës të shpërndara ishin identike).

Dhe deri në fillimin e luftës në Ukrainë, kur ata duket se e kanë rritur ndjeshëm lojën e tyre propagandistike, prania e kanaleve ruse dhe pro-ruse Telegram në Serbi nuk ishte e dukshme.

Megjithatë, deri më tani ka shumë kanale Telegram pro-ruse që publikojnë vetëm në gjuhën serbe, përhapin informacione pa prova, bëjnë thirrje për dhunë dhe madje synojnë individë brenda Serbisë që kundërshtojnë haptazi pushtimin e Ukrainës.

Siç tha drejtori i kërkimit i qendrës së Beogradit për politikën e sigurisë, Predrag Petroviq, tregime të tilla janë të rrezikshme pasi ato “militarizojnë më tej publikun”.

“Këta krijojnë ndjenjën e domosdoshmërisë së veprimit ushtarak për hir të realizimit të disa interesave, në këtë rast realizimit të interesit kombëtar siç i shohin ata. Pikërisht njoftime të tilla militariste, të cilat synojnë emocione, tërheqin një pjesë të mirë të publikut”, tha Petroviq.

Dhe në Serbi, e ndarë mes ndjenjës pro-ruse dhe pro-BE, mesazhe të tilla rezonojnë. Bombardimi i Serbisë nga NATO-ja krijoi një shoqëri thellësisht të polarizuar dhe, çuditërisht, publiku reagon emocionalisht ndaj lajmeve të sajuara si ky raportim i një serbi të plagosur në Kosovë.

Tani për tani, tensionet janë ulur, por presim që ato të rriten sërish më 1 shtator dhe për fat të keq, jo vetëm atëherë. Realiteti i trishtuar është se tensionet në Kosovë do të vazhdojnë të rriten dhe të “përshkallëzohen” përderisa liderët (në të dyja palët) vazhdojnë të përfitojnë prej tyre. /Lajmi.net