Duket se çështjet mjedisore janë më të vështira për t’i mobilizuar votuesit në atë pjesë të kontinentit, por pavarësisht kësaj, ndërgjegjësimi për çështjet klimatike po rritet.

Në vitin 2020, vendet e Ballkanit Perëndimor nënshkruan Deklaratën për Agjendën e Gjelbër në samitin e Sofjes.

Me të, ata u zotuan të braktisin plotësisht qymyrin deri në vitin 2050 si pjesë e Planit të Gjelbër të BE-së në mënyrë që të bëhen neutrale ndaj klimës.

Ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock, e cila vjen nga Partia Gjermane e Gjelbër, u bëri thirrje atyre që të forcojnë bashkëpunimin në fushën e sigurisë energjetike dhe kalimin në burimet e rinovueshme të energjisë.

“Rusia përdor energjinë si armë”, tha ajo.

“Zbatimi i këtij tranzicioni të gjelbër është në interesin tonë të përbashkët sepse ne të gjithë përfitojmë nga energjia e pastër dhe e sigurt”, shtoi ministrja në një fjalim në hapjen e konferencës për Ballkanin Perëndimor në Berlin më 21 tetor.

Shqipëria: Lumi i fundit i egër

Lumi Vjosa i Shqipërisë u shpall në mars 2023 Parku i parë Kombëtar i Lumit të Egër në Evropë pas dhjetë vitesh lobimi.

Ai lumë rrjedh për 270 km nga Greqia përmes Shqipërisë së Jugut deri në detin Adriatik, pa asnjë digë apo termocentral.

Fushata për mbrojtjen pati mbështetje të madhe nga shoqëria civile dhe sektori privat, si dhe aktori hollivudian Leonardo DiCaprio, aktivist i njohur mjedisor.

Ka edhe fushata të tjera për mbrojtjen e habitateve të tjera natyrore shqiptare si laguna e Nartës dhe Karavastasë.

Këto projekte mbështeten nga organizata dhe ambasada partnere të huaja si Delegacioni i BE-së.

Qeveria shqiptare e ka shpallur gjithashtu një prioritet kombëtar mbrojtjen e mjedisit.

Duhet përmendur edhe fushata e Bashkisë së Tiranës “Mbill një pemë”. Këshilli i qytetit njoftoi se kishte mbjellë pothuajse një milion pemë të reja rreth qytetit si pjesë e asaj nisme.

Bosnja dhe Hercegovina: Ka ndërgjegjësim, por nuk ka vullnet politik

Si një anëtare aktive e Komunitetit të Energjisë, e cila bashkon BE-në dhe shumë nga fqinjët e saj në Ballkan dhe rajonin e Detit të Zi, Bosnja dhe Hercegovina është e përkushtuar për reformimin e sektorit të energjisë dhe harmonizimin e politikave me vendet anëtare të BE-së.

Por deri më tani ajo nuk ka bërë shumë në këtë drejtim, pasi vitin e kaluar vetëm tre për qind e prodhimit të saj të energjisë ka ardhur nga burime të rinovueshme dhe 60 për qind nga qymyri.

Komuniteti energjetik e kritikon sepse dekarbonizimi është një nga kushtet për anëtarësim në BE.

Duke pasur parasysh se vetëm një dokument përcakton kornizën strategjike për tranzicionin energjetik, problemi kryesor është se nuk ka vullnet politik.

Të Gjelbrit dhe partitë e tjera në BiH përqendrohen nominalisht në çështjet mjedisore, por jo aq sa për t’i dalluar nga partitë e tjera.

Maqedonia e Veriut: Kundër minave të vdekjes

Nga rreth 60 parti të regjistruara politike, Maqedonia e Veriut ka vetëm një parti të deklaruar të gjelbër – Rivendosja Demokratike e Maqedonisë (DOM), e cila ka një vend në Kuvend.

Pavarësisht kësaj, vitet e fundit në vend janë zhvilluar disa aksione dhe protesta mjedisore.

Një nga rastet më të njohura ishte protesta kundër hapjes së minierës së arit dhe bakrit “Ilovica-Shtuka”.

Në mesin e gushtit të këtij viti, aktivistët filluan të mbledhin nënshkrime për një peticion kundër hapjes së minierës.

Në vitin 2014, dy koncesione iu dhanë korporatës kanadeze Euromax Resources.

Pas disa vitesh demonstratash, qeveria e re anuloi një nga koncesionet dhe ndërpreu kontratën në mënyrë të njëanshme në dhjetor 2019, duke shpjeguar se kompania nuk kishte dorëzuar dokumentacionin e nevojshëm.

Gjykata më pas vendosi në favor të Euromax Resources në mars 2023.

Në qershor 2023, qeveria vendosi të bashkojë dy koncesionet e minierave në një.

Sipas Ministrisë së Ekonomisë, vendimet e gjykatave mund të çojnë në padi dhe procese të reja gjyqësore para gjykatave ndërkombëtare, të cilat mund të dëmtojnë rëndë buxhetin.

Megjithatë, 20 ditë më vonë, qeveria hoqi dorë përfundimisht nga vendimi për bashkimin e dy koncesioneve në një.

Politikat e gjelbra në Bullgari janë në një gjendje fluksi

Udhëheqësit e Lëvizjes së Gjelbër Bullgare, Daniela Bozhinova dhe Toma Belev, thanë në një intervistë më 21 nëntor se për shkak të synimeve më të mëdha si hyrja në Eurozonë dhe në zonën Shengen, politika e gjelbër mbeti në harresë.

Lëvizja e Gjelbër është pjesë e koalicionit të Bullgarisë Demokratike dhe ka katër vende parlamentare.

Bozhinova dhe Belev e kuptuan se partia e tyre ishte e përfaqësuar në mënyrë të pabarabartë në grup dhe kërkuan një nga pozitat drejtuese brenda Bullgarisë Demokratike për të rikthyer në plan të parë politikat e gjelbra.

Lëvizja e Gjelbër është pjesë e Partisë së Gjelbër Evropiane dhe planifikon të kandidojë për zgjedhjet e Parlamentit Evropian në 2024 dhe të fitojë një mandat.

Në seancën aktuale të Kuvendit, partia parandaloi me sukses grabitjen e pyjeve duke hedhur poshtë një projektligj që do të lejonte shfrytëzimin e sasive të mëdha të pemëve nga pyjet shtetërore.

Lëvizja e shquar mjedisore e Bullgarisë Ecoglasnost luajti një rol kyç në rënien e komunizmit në vend. Mbledhja e asaj lëvizjeje më 3 nëntor 1989 në Sofje ishte protesta e parë kundër sundimit totalitar të Todor Zhivkovit.

Aktivistët ishin kundër ndërtimit të hidrocentraleve në lumin Rila dhe Mesta dhe kërkuan reforma publike. Partia Komuniste e shkarkoi Zhivkovin më 10 nëntor 1989.