Rusia është përballur me një mori dënimesh historike nga Washingtoni, Brukseli dhe më gjerë që kur nisi pushtimin e saj në shkallë të plotë të Ukrainës më 24 shkurt 2022. Dënimet, kryesisht sanksionet ekonomike, u projektuan në një pjesë të madhe për të zbrazur arkat e Rusisë në mënyrë që të luftojë për të financuar luftën e saj.

Megjithatë, u desh pak kohë para se të vendosej furnizimi i ushtrisë ukrainase me armatim.

Edhe sot forcat ajrore të Kievit nuk kanë aeroplanë luftarakë perëndimorë operativë, por u krijua një konsensus i caktuar në të menduarit se ekonomia ruse do të vuante jashtëzakonisht shumë pa kapitalin dhe teknologjitë perëndimore (dhe mallrat luksoze ose të konsumit) dhe se bojkoti do të gërryente mbështetjen për Putinin dhe do të ngadalësonte përpjekjet e luftës.

Tani, natyrisht, kur gjykohen rezultatet e veprimeve të ndërmarra kundër Rusisë, duhet të merren parasysh pritshmëritë: nëse këto nuk ishin reale, objektivat e arritura vështirë se do të konsiderohen të kënaqshme, gjë që mund të çojë në përfundime të nxituara dhe potencialisht të rrezikshme, shkruan La Stampa.

Ndërsa, sa i takon këtij aspekti në një shkrim të Politico shtrohet pyetja: Pse penalltitë ndërkombëtare nuk e kanë eliminuar Rusinë nga Ukraina?

Dhe përgjigje, e var në dy faktorë: vullneti politik dhe aftësia teknike.

Kërkohen burime ligjore, financiare dhe madje edhe ushtarake për të zbatuar dënimet e ndryshme – qoftë kjo kundër padive nga qytetarët rusë, paratë e të cilëve janë të ngrira ose personeli i inspektorëve në portet tregtare. Por vendet që ndjekin fushatën nuk kanë gjithmonë të njëjtin fokus, financa apo rregulla, duke e bërë zbatimin e anshëm midis aleatëve.

Politika e ndërlikon më tej ekuacionin: Është e vështirë për një qeveri të bëjë presion ndaj një tjetri që të ndalojë blerjen e produkteve ruse nëse ka nevojë për bashkëpunimin e atij vendi në fronte të tjera. Washingtoni nuk dëshiron të forcojë një partner të mundshëm kundër Kinës si India; Brukseli nuk dëshiron të tjetërsojë Turqinë në Lindjen e Mesme.

“Vetëm sanksionet dhe masat e tjera ekonomike nuk do ta fitojnë këtë luftë”, tha Kim Donovan për Politico, një analist i ekonomisë shtetërore me institutin e mendimit të Këshillit Atlantik në Washington. “Ne duhet të menaxhojmë pritjet tona për atë që këto mjete mund të arrijnë në afat të shkurtër”.

Kufijtë e fushatës së rëndë të sanksioneve gjithashtu vënë në pikëpyetje projektin më të madh të Perëndimit për të frenuar Rusinë me mjete joushtarake.

Por arkitektët e përpjekjeve këshillojnë durimin, duke vënë në dukje se ekonomia ruse është dëmtuar rëndë dhe duke argumentuar se ajo që Kremlini po bën për ta mbajtur atë nuk do të funksionojë në afat të gjatë.

Ndikimi i disa elementeve të fushatës së presionit, të tilla si kontrollet e eksporteve, mund të duhen vite për t’u vlerësuar plotësisht, shtojnë ata, raporton Politico.

Kontrollet e eksportit janë krijuar për të kufizuar aksesin e Rusisë në disa lloje produktesh, të tilla si mikroçipet. Shpesh këto mallra janë “me përdorim të dyfishtë”, që do të thotë se mund të përdoren si për qëllime civile ashtu edhe për qëllime ushtarake. Shembujt përfshijnë kamionë dhe furgona që mund të përdoren për logjistikën e ushtrisë ose gjysmëpërçuesit që gjenden në fushën e betejës në raketat dhe dronët rusë.

Boshti i evazionit

Rusia ka qenë në gjendje t’u drejtohet vendeve të tjera në kundërshtim me Perëndimin për të blerë, shitur dhe lëvizur produkte – duke përfshirë armët për t’u përdorur kundër Ukrainës.

Që nga pushtimi i Putinit, Rusia dhe Kina, në veçanti, kanë sinjalizuar një partneritet të thelluar si ekonomikisht ashtu edhe diplomatik, me Pekinin që shpesh refuzon të mbështesë disa rezoluta që synojnë Moskën në Kombet e Bashkuara.

Kina ka zgjeruar në mënyrë dramatike blerjet e saj të naftës ruse, duke përfituar nga zbritjet e ofruara nga Kremlini pasi ajo është shmangur diku tjetër. Ka të ngjarë t’i sigurojë Moskës teknologji kritike, sipas një vlerësimi nga Zyra e Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare të Uashingtonit. Kjo mund të përfshijë komponentë mikroelektronikë që mund të përdoren si pjesë e përpjekjeve të luftës.

Ndërkohë, BE-ja vetëm këtë javë ra dakord të sanksionojë kompanitë kontinentale kineze për dërgimin e mallrave me përdorim të dyfishtë në Rusi pas hezitimeve të gjata për zemërimin e Pekinit.

Dilema e tavanit të çmimit të naftës

Klubi G7 i ekonomive të mëdha, plus BE-ja dhe Australia, ranë dakord në fund të vitit 2022 të vendosin kufizime të paprecedentë ndaj naftës ruse, përkatësisht duke kufizuar çmimin e saj të shitjes në vetëm 60 dollarë për fuçi.

Masa u krijua për të detyruar Moskën të mbajë rrjedhjen e karburanteve të saj fosile, duke siguruar që tregu global i energjisë të mbetet i qëndrueshëm, duke u siguruar që vendi të fitojë ndjeshëm më pak prej tyre. Fillimisht, kjo e goditi Kremlinin në xhep dhe i ka kushtuar Rusisë rreth 36 miliardë dollarë të ardhura nga eksporti që përndryshe mund të kishte përdorur për të financuar luftën.

Megjithatë, efekti i tij që atëherë është zbutur, me eksportin kryesor të Moskës që është rritur në rreth 70-80 dollarë për fuçi gjatë gjashtë muajve të fundit. Analistët paralajmërojnë se tani praktikisht asnjë fuçi nafte ruse nuk po shitet nën kufirin prej 60 dollarësh të çmimit të naftës.

Sipas ekspertëve, monitorimi i pamjaftueshëm i transaksioneve dhe dështimi për të shtypur ata që shkelin rregullat e kanë minuar politikën dhe të ardhurat e vendit nga nafta po kthehen.

Zbatimi i sanksioneve

Sanksionet euro-amerikane kundër Moskës kanë qenë mjaft të forta, por jo drakoniane. Ndalimi i eksportit të mallrave me përmbajtje të lartë teknologjike, veçanërisht me përdorim të dyfishtë (ushtarak dhe civil), përjashtimi i bankave më të rëndësishme ruse nga qarku i pagesave Swift, reduktim drastik i importeve fillimisht të qymyrit, pastaj të naftës (vetëm për blerje nëse është nën 60 dollarë për fuçi) dhe gazi, kufizimet personale për shumë oligarkë dhe zyrtarë, bllokimi i investimeve, ngrirja e rreth 300 miliardë lekëve të aseteve dhe likuiditeteve ruse të mbajtura në Perëndimin, thuhet në një artikull të La Stampa.

Më tej, theksohet se vetëm dy ditë më parë, më 23 shkurt u miratua paketa e trembëdhjetë e sanksioneve nga Bashkimi Evropian i cili prek jo vetëm 140 kompani dhe qytetarë rusë, por edhe kompani kineze, turke dhe indiane të cilat janë përdorur për të anashkaluar ndalimet e mëparshme.

Një problem mjaft serioz që në fillim ka qenë në fakt anashkalimi i këtyre masave, i mundësuar nga fakti se India, Kina, Turqia, Brazili, mbretëritë dhe emiratet e Gjirit dhe dhjetëra e dhjetëra vende të tjera, përfshirë ato mashtruese si Irani dhe Koreja e Veriut vazhdon në heshtje tregtinë me Moskën. Në disa raste ata blejnë lëndë të para si naftë dhe gaz për veten e tyre ose i rieksportin në vende të treta, në të tjera ata rishesin mallra perëndimore duke vepruar si ndërmjetës.

Gazi – lufta e humbur e Putinit

Kur filloi lufta dy vite më parë, Vladimir Putin mendoi se mund t’u imponohej mbështetësve të Ukrainës falë armës me gaz.

Dhe të paktën në këtë me siguri ka dështuar, siç mund të shihet nga të dhënat më evidente: sot çmimi i metanit nëpërmjet tubacionit në Evropë është kthyer shumë afër niveleve të para krizës, pak më shumë se 20 euro për megavat orë edhe nëse Kremlini do të kishte arritur ta rritë atë në mbi 350 euro pas disa muajsh lufte, shkruan Corriere Della Sera.

Putin shpresonte se qeveritë evropiane do të dorëzoheshin, të tmerruar nga kostot e shpërthyera të energjisë. Për këtë arsye ajo kishte filluar racionimin e furnizimeve dhe rritjen e çmimeve tetë muaj para sulmit. Dy vjet më vonë, bilanci për Rusinë është katastrofik.

Evropa ka zëvendësuar pothuajse të gjitha furnizimet me gaz rus; në veçanti dyfishoi peshën e gazit të lëngshëm në mbulimin e nevojave të tij nga 20% në 40%, duke shumëzuar me pesë importet nga Shtetet e Bashkuara.