Nga Federico Ottavio Reho, Anne Blanksma Çeta dhe Martijn Lamper, Politico.eu

Me vendimin për aneksimin e paligjshëm të territoreve të Ukrainës, mobilizimin e rezervistëve dhe intensifikimin e kërcënimeve bërthamore, presidenti rus Vladimir Putin synon gjithashtu të frikësojë europianët dhe të thyejë unitetin e tyre në mbështetje të Ukrainës.

Që nga pika fillestare e një projekti post-nacionalist të tregjeve të lira dhe kufijve të hapur, BE-ja po zhvillohet gjithnjë e më shumë në një mburojë me shumë nivele, nën të cilën vendet anëtare po bashkëpunojnë për të mbrojtur qytetarët e tyre kundër paqëndrueshmërisë gjeopolitike dhe kërcënimet dhe agresioni i vazhdueshëm i Putinit vetëm po përshpejtojnë ndryshimin

Ky ndryshim thelbësor në natyrën e mbështetjes së BE-së u zbulua në  anketën tonë publike, ku morën  më shumë se 5000 europianë, të kryer nga Qendra Wilfried Martens për Studime Europiane në bashkëpunim me agjencinë globale të kërkimit të vlerave Glocalities në fillim të këtij viti.

Së pari, pushtimi i Rusisë i ka bërë europianët gjithnjë e më të prirur ndaj shpenzimeve të mbrojtjes dhe bashkëpunimit ushtarak të BE-së.

Lufta ka rigjallëruar gjithashtu narrativën themeluese të bllokut si një komunitet vlerash dhe një projekt paqeje, për të cilin shumë besonin se kishte humbur. Kërkesa për unitet kundër kërcënimeve të jashtme shtrihet edhe në fusha të tjera të politikave, si klima dhe ekonomia, gjithashtu dhe kjo i paraprin luftës në Ukrainë, raporton abcnews.al.

Ndryshimet klimatike janë një nga tre shqetësimet kryesore të politikave të BE-së në të gjitha vendet e anketuara. Dhe kur bëhet fjalë për ekonominë, mbrojtja e qytetarëve nga “konkurrenca e pandershme ekonomike” nga jashtë BE-së dhe përmirësimi i tregjeve për t’u dhënë punëtorëve dhe konsumatorëve mbrojtjen e duhur, janë dy synimet më të rëndësishme afatgjata të europianëve.

Ky moment në rritje për unitetin europian ka përkuar edhe me përfundimin e Konferencës për të Ardhmen e Europës, si dhe me propozime të rëndësishme si për reformën politike ashtu edhe për reformën institucionale.

Rezultatet e sondazhit tonë tregojnë se dëshira për rritje të unitetit të jashtëm kundër kërcënimeve të përbashkëta korrespondon me një kërkesë po aq të fortë për respektimin e diversitetit të brendshëm të BE-së.

Shqetësimet serioze në lidhje me ndryshimet klimatike janë gjithashtu kundërbalancuar nga frika e rritjes së kostove të jetesës dhe ulja e gatishmërisë, nga një pjesë e madhe e popullsisë, për të paguar çmime më të larta të energjisë për një tranzicion të gjelbër.

Dhe madje edhe pas konsensusit në dukje mbi vlerat e BE-së dhe mbështetjes për mbrojtjen e shtetit të së drejtës në të gjitha shtetet anëtare – duke përfshirë Hungarinë dhe Poloninë fshihen dallime të rëndësishme ndërmjet dhe brenda vendeve.

Këto mosmarrëveshje kanë të bëjnë me çështje të rëndësishme, si p.sh. se deri ku duhet të shtrihen sundimi i ligjit dhe të drejtat themelore të BE-së për të përfshirë çështje morale të diskutueshme, si politikat e refugjatëve dhe vlerat familjare – p.sh., të drejtat e LGBTQ+ dhe aborti.

Vendimmarrja e centralizuar dhe aktivizmi i politikave të BE-së në secilën prej këtyre pikave mund të rrezikojë besueshmërinë dhe efikasitetin e BE-së në terma jetike në të cilat qytetarët e bllokut janë shumë më të bashkuar.

Që nga kriza e eurozonës, e ardhmja e BE-së shumë shpesh është cilësuar si një zgjedhje midis vizioneve konkurruese të federalistëve të BE-së dhe nacionalistëve populistë.

Megjithatë, nga të gjitha gjërat, lufta në Ukrainë duhet të na kishte treguar se si kjo është gjithnjë e më shumë në kundërshtim me realitetin.

“Momenti i Kievit” ka konfirmuar se anëtarësimi në BE gjithashtu mund të veprojë dhe të shihet si një garantues i identitetit kombëtar dhe pavarësisë.

Kjo më në fund mund të shënojë fundin e “momentit të Brexit”, kur shkëputja nga blloku u prezantua si mënyra e vetme për të kërkuar pavarësinë kombëtare.

Por që kjo të ndodhë, BE-ja jo vetëm duhet të qëndrojë e bashkuar, por duhet të respektojë edhe diversitetin.

Nga njëra anë, BE-ja duhet t’i rezistojë shantazhit energjetik të Putinit, të zhvillojë aftësi reale mbrojtëse, si dhe një aftësi për të përdorur ndikimin e saj ende të rëndësishëm ekonomik si një forcë e përgjegjshme gjeopolitike.

Nga ana tjetër, ajo duhet të frenojë impulset e saj për çështjet e debatit kombëtar demokratik, duke respektuar diversitetin në çështjet e diskutueshme të “politikës së moralit” dhe duke vendosur një ekuilibër real midis një marrëveshjeje ambicioze të gjelbër europiane dhe gatishmërisë së njerëzve për të paguar për të.

Në thelb, aftësia e BE-së për t’u fuqizuar si një fuqi gjeopolitike do të varet nga fakti nëse liderët europianë mund të arrijnë një ekuilibër midis respektit për diversitetin kulturor dhe identitetin e anëtarëve të saj, dhe përpjekjes për të bashkuar dhe mbrojtur mënyrën europiane të jetesës bazuar në paqen, demokracinë dhe lirinë.

Dhe për këtë, BE-ja duhet të shfrytëzojë këtë moment dhe të artikulojë një model të fortë uniteti që mbron integritetin dhe autonominë e anëtarëve të saj.