Udhëzimet e reja të cilësisë së ajrit të publikuara nga Organizata Botërore e Shëndetit mund të parandalojnë miliona vdekje në nivel global çdo vit.

Grimcat e imëta, ose PM 2.5, janë ndotësit më të vegjël, por edhe ndër më të rrezikshmit. Kur thithet, ai udhëton thellë në indet e mushkërive, ku mund të hyjë në qarkullimin e gjakut dhe mund të kontribuojë në astmë, sëmundje kardiovaskulare dhe sëmundje të tjera të frymëmarrjes.

Udhëzimet e reja, të cilat nuk ishin përditësuar për 15 vjet, rekomandojnë që përqendrimi i kësaj substance të dëmshme të përgjysmohet në ajrin e botës, nga 10 mikrogramë për metër kub në 5, raporton CNN, përcjellë Demokracia.

Në vitin 2016, rreth 4.1 milion vdekje të parakohshme, më shumë se gjysma e totalit të vdekjeve që i atribuohen çështjeve të cilësisë së ajrit u shoqëruan me grimca të imëta. Nëse udhëzimet e reja të cilësisë së ajrit të vitit 2021 do të ishin zbatuar atëherë, mund të ketë pasur një ulje gati 80% të vdekjeve të parakohshme të lidhura me PM 2.5, ose 3.3 milion më pak vdekje, sipas agjencisë së OKB-së.

Udhëzimet, të cilat janë krijuar për të ndihmuar qeveritë të hartojnë rregullore për cilësinë e ajrit, përfshijnë gjithashtu ndotës të tjerë të mëdhenj për shëndetin dhe dëmtimin e klimës, të jashtme dhe të brendshme, të tilla si PM 10-grimca më të mëdha se PM 2.5-si dhe ozon, dioksid nitrogjeni, dioksidi i squfurit dhe monoksidi i karbonit.

Raporti vjen ndërsa udhëheqësit botërorë takohen në New York për asamblenë e 76-të të Kombeve të Bashkuara për të trajtuar krizat e dyfishta të pandemisë Covid-19 dhe ndryshimeve klimatike.
Dorota Jarosińska, drejtuesja teknike e agjencisë ndërkombëtare, e cila ndihmoi në zhvillimin e udhëzimeve të reja globale, e quajti përditësimin e ri një “skenar me tre fitore”, pasi jo vetëm që mbron shëndetin publik dhe përmirëson cilësinë e ajrit, por gjithashtu zbut krizën klimatike.

“Këto udhëzime përforcojnë nevojën për veprime urgjente që do të përfitonin shëndetin e të gjithëve, përfshirë popullatat e cenueshme,” tha Jarosińska për CNN.
“Kjo krijon një skenar me tre fitore në dobi të cilësisë së ajrit, veprimit të klimës dhe shëndetit, dhe është një nga elementët e postuluar nga Manifesti i OBSH-së për një shërim të shëndetshëm nga Covid-19.”

Njerëzit me këto kushte themelore mjekësore janë në rrezik më të madh për të zhvilluar rezultatet më të rënda nga infeksioni Covid-19, tregoi hulumtimi. Studiuesit tashmë kanë parë një lidhje veçanërisht të fortë midis rritjes së rasteve të Covid-19 dhe ndotjes së ajrit nga zjarret e egra. Një studim i fundit i botuar në gusht zbuloi se rritja e PM 2.5 nga tymi i zjarrit në vitin 2020 çoi në një rritje të rasteve të Covid-19 dhe vdekjeve në të gjithë SHBA-në Perëndimore.

“Ka shumë dëshmi që janë prodhuar vitet e fundit që tregojnë se edhe në nivelet më të ulëta të ndotjes së ajrit, përfshirë PM 2.5 dhe dioksid nitrogjeni, ka ende një ndikim të madh në nivelin e popullsisë,” tha Benmarhnia për CNN.

Të njëjtat komunitete gjithashtu përballen me ndikimet më të mëdha të krizës klimatike. Disa ndotës të ajrit përfshirë metanin një gaz i fuqishëm serë, si dhe përbërësit e blozës dhe smogut urban janë ndotës të klimës me jetë të shkurtër, të cilat janë lidhur me ngrohjen afatshkurtër të planetit. Ato përshkruhen si “jetëshkurtra” sepse qëndrojnë në atmosferë për pak ditë deri në muaj.

Benmarhnia tha se është gjithashtu e rëndësishme që udhëheqësit të vënë në dukje se azhurnimi i ri nuk është një zgjidhje “për një madhësi për të gjithë” pasi vendet nuk janë të barabarta për sa i përket cilësisë së ajrit dhe katastrofave të ndryshme klimatike me të cilat përballen. /Demokracia.com/