Një libër që u botua në vitin 2015 tronditi botën e financave. “Global Shell Games” ekspozoi lehtësinë me të cilën mund të pastroheshin paratë dhe shmangeshin taksat nëpërmjet kompanive anonime. Publikimi i librit dhe gjithashtu skandali i Pandora Papers, i ka shtyrë qeveritë të rrisin transparencën e korporatave. Britania dhe vendet e tjera publikuan regjistrat e pronarëve të kompanive. Amerika miratoi një ligj që i jep fund anonimitetit të kompanive që ndihmojnë në pastrimin e parave.
Por për çfarë qëllimi? Bankat dhe ofruesit e shërbimeve të korporatave (csps) – të destinuara për të qenë në vijën e parë të luftës kundër krimit financiar po bëjnë një punë të tmerrshme për sa i përket zbulimit se cilët janë klientë të mundshëm legjitimë dhe cilët pastrojnë paratë.
Tre akademikët, Jason Sharman i Universitetit të Kembrixhit dhe Daniel Nielson dhe Michael Findley nga Universiteti i Teksasit në Austin ndërmorën një nismë që e quajtën “ekspedita e mistershme tregtare”. Ata regjistruan kompani guaskë me profile të ndryshme dhe më pas dërguan më shumë se 30,000 emaile në banka dhe CSP në çdo vend të botës për të krijuar llogari bankare, raporton abcnews.al
Më të rrezikshmet nga këto firma ishin në vende si Papua Guinea e Re ose Pakistani. Vendet më të sigurta ishin Australia ose Zelanda e Re. Në disa prej tyre, autorët dhe ekipi i tyre u paraqitën si biznesmenë legjitimë. Sistemi global kundër pastrimit të parave (AML) që ka evoluar që nga vitet 1980 nën Task Forcën e Veprimit Financiar, një agjenci shumëpalëshe, mbështetet në sektorin privat për të pastruar paratë e pista. Bankat duhet të identifikojnë pronarin e vërtetë ose “përfituesin” e një klienti të mundshëm.
Ky regjim “i bazuar në rrezik” nuk ekziston më tani, sipas studimit. Autorët zbuluan se profilet me rrezik më të lartë nuk bënë “pothuajse asnjë ndryshim” në gatishmërinë e bankave për të hapur një llogari; csps ishin edhe më pak të ndjeshëm ndaj rrezikut.
“Bankat nuk janë në gjendje ose nuk dëshirojnë të flasin rreth rrezikut që kërkon sistemi, sepse ato përdorin procedura të standardizuara, gjenerike.”
Megjithëse përfundimi përputhet gjerësisht me hulumtimet e mëparshme nga autorët, Sharman thotë se ai ishte i befasuar nga niveli i pandjeshmërisë ndaj rrezikut. Studiuesit parashikuan se studimi do të nxirrte në pah se sistemi funksiononte shumë më mirë përpara reformave të transparencës gjatë pesë viteve të fundit.
Fatf (Task Forca e Veprimit Financiar) e di se sistemi nuk është i përsosur. Vitin e kaluar, shefi i saj, David Lewis (i cili ka dhënë dorëheqjen), pranoi se ligjet kombëtare të aml-së(ligjet për pastrimin e parave) rrallëherë po zbatoheshin në mënyrë efektive.
