Rusët kanë rreth 1 trilion dollarë të fshehura në mbarë botën që vendet perëndimore po përpiqen të gjejnë.

Rreth një e katërta e kësaj shume kontrollohet nga presidenti rus Vladimir Putin dhe bashkëpunëtorët e tij të afërt – rusë të pasur të njohur si “oligarkë”, siç vlerëson grupi i ekspertëve të Këshillit Atlantik në raportin e tij të vitit 2020.

Si u fituan paratë e pista?

Një tjetër institut amerikan, National Endowment for Democracy, thotë se Putini ka inkurajuar bashkëpunëtorët e ngushtë “të vjedhin nga buxheti i shtetit, të zhvatin para nga bizneset private dhe madje të orkestrojnë sekuestrimin e drejtpërdrejtë të ndërmarrjeve fitimprurëse”.

Ai thotë se në këtë mënyrë ata kanë ndërtuar pasuri personale që arrijnë në dhjetëra miliarda.

Udhëheqësit e opozitës ruse Boris Nemtsov dhe Vladimir Milov kanë pohuar se ndërmjet viteve 2004 dhe 2007, 60 miliardë dollarë u transferuan nga fondet e gjigantit të naftës Gazprom te miqtë e Putinit.

Dokumentet Pandora, të publikuara nga Konsorciumi Ndërkombëtar i Gazetarëve Hulumtues, vënë në dukje se njerëzit e afërt me Putinin janë bërë shumë të pasur – dhe mund ta ndihmojnë atë të lëvizë pasurinë e tij.

Ku mbahen paratë?
Për dekada, oligarkët rusë kanë lëvizur miliarda dollarë jashtë vendit, duke i vendosur ato në kompani off-shore për ta bërë të vështirë gjurmimin.

Historikisht, shumë nga këto para janë fshehur në Qipro – për shkak të taksave të favorshme, për disa, ishulli njihet si “Moska në Mesdhe”.

Sipas Këshillit Atlantik, 36 miliardë dollarë (27 miliardë £) para ruse shkuan atje vetëm në vitin 2013. Pjesa më e madhe e saj mbërriti nëpërmjet kompanive off-shore të cilat përdoren për të fshehur pronarët e vërtetë.

Në vitin 2013, Fondi Monetar Ndërkombëtar e bindi Qipron të mbyllte dhjetëra mijëra llogari bankare të kompanive off-shore.

Territoret britanike jashtë shtetit si Ishujt e Virgjër Britanikë dhe Ishujt Kajman janë gjithashtu ndër destinacionet e tyre të preferuara.

Organizata kundër korrupsionit Transparency International pretendon se të paktën 2 miliardë dollarë prona në Mbretërinë e Bashkuar janë në pronësi të rusëve të akuzuar për krim financiar, ose me lidhje me Kremlinin.

Gjerësia e pastrimit të parave ruse u ekspozua më tej në një raport të vitit 2014 nga Projekti i Raportimit të Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit në “Laundromat Ruse”. Ai tha se midis 2011 dhe 2014, 19 banka ruse kanë pastruar 20.8 miliardë dollarë në 5,140 kompani në 96 vende.

Si fshihen paratë?
Mënyra më e zakonshme që oligarkët rusë fshehin “paratë e tyre të pisëta” jashtë vendit është përmes kompanive off-shore.

“Këta oligarkë punësojnë avokatët, auditorët, bankierët dhe lobistët më të mirë në botë për të zhvilluar mjete ligjore për të fshehur dhe pastruar fondet e tyre,” thotë Këshilli Atlantik. “Një oligark serioz ka njerëz në kompani anonime off-shore në një sërë juridiksionesh në det të hapur dhe fondet e tij lëvizin me shpejtësi rrufeje mes tyre.”

Në vitin 2016, Konsorciumi Ndërkombëtar i Gazetarëve Hulumtues publikoi Panama Papers, të cilat tregonin se vetëm një kompani kishte krijuar 2071 kompani off-shore për rusët e pasur.

Çfarë hapash po ndërmerren për të zbuluar paratë e oligarkëve?
Pas pushtimit të Ukrainës, vendet kanë njoftuar një sërë masash për të gjurmuar paratë ruse.

SHBA-ja po ngre një task forcë të re “KleptoCapture” për të goditur financat e oligarkëve rusë që do të drejtohet nga Departamenti i Drejtësisë dhe ka për qëllim sekuestrimin e pasurive të fituara në mënyrë të paligjshme.

Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ka ndërmarrë hapa për të rritur përdorimin e urdhrave të pasurisë së pashpjegueshme (UËO), të cilat i detyrojnë njerëzit të provojnë se ku i kanë marrë paratë për të blerë asete në MB.

Urdhrat për ngrirjen e llogarive (AFO) lejojnë gjykatat të ngrijnë fondet në një bankë ose shoqëri ndërtimi nëse dyshojnë se paratë janë të lidhura me aktivitete kriminale.

Mbretëria e Bashkuar gjithashtu ka hequr “skemën e saj të vizës së artë” e cila u jepte të drejta qëndrimi të huajve të pasur nëse investonin shuma të mëdha parash në vend.

Malta, streha e preferuar për paratë ruse, ka hequr gjithashtu skemën e saj të “pasaportës së artë” që lejonte oligarkët të blinin shtetësi. Qiproja dhe Bullgaria hoqën dorë nga skemat e tyre të pasaportave të arta në vitin 2020.