Mëngjesin në Paris, dreka në Frankfurt dhe darka në Vjenë – udhëtimi në të gjitha këto qytete të bëhet me tren.

Imagjinoni një rrjet trenash modernë, super të shpejtë dhe të rehatshëm që lëvizin midis çdo qyteti të madh në Bashkimin Evropian, duke ofruar një alternativë të besueshme, të rehatshme dhe të qëndrueshme për udhëtimin ajror.

Ky ishte vizioni i përshkruar nga drejtuesit e industrisë hekurudhore në Lyon, Francë, më 29 qershor, mes planeve ambicioze evropiane për të dyfishuar përdorimin e hekurudhave me shpejtësi të lartë deri në vitin 2030 dhe trefishimin e niveleve aktuale deri në vitin 2050.

Vetëm një zgjerim masiv — dhe i përshpejtuar — i rrjetit me shpejtësi të lartë mund të arrijë këto objektiva jashtëzakonisht ambicioze, por a është një propozim realist dhe i përballueshëm?

Ndryshe nga shumë pjesë të botës, Evropa tashmë ka mijëra kilometra hekurudhë të dedikuar me shpejtësi të lartë.

TGV-të e Francës me famë botërore, ICE e Gjermanisë dhe AVE e Spanjës kanë transformuar udhëtimin hekurudhor gjatë 40 viteve të fundit, por ato mbeten kryesisht të fokusuara në tregjet e brendshme.

Kjo nuk është çudi. Kur vendet po investojnë miliarda euro në infrastrukturë të re, presioni politik për të shtrydhur përfitimin maksimal për taksapaguesit është i pashmangshëm.

Ndërtimi i linjave përtej kufijve ndërkombëtarë, madje edhe brenda Bashkimit Evropian, krijon tension se kush paguan për çfarë, si ndahen kontratat, standardet dhe rregulloret kombëtare kontradiktore dhe një mori pengesash të tjera.

Për dekada, ka qenë shumë e lehtë për të nisur projekte të vështira në rrugë derisa ato të bëhen problemi i dikujt tjetër.

Edhe aty ku janë ndërtuar linja ndërkombëtare të shpejtësisë së lartë – shpesh me kosto të mëdha — besnikëria kombëtare, burokracia mbytëse dhe tarifat e larta të aksesit po pengojnë disa rrugë të përmbushin potencialin e tyre.

Tani një grup organizatash evropiane janë angazhuar për një studim të ri që nxjerr në pah përfitimet e shumta të një rrjeti të zgjeruar hekurudhor me shpejtësi të lartë që lidh kryeqytetet kombëtare dhe qytetet e mëdha.

Këto përfshijnë Komisionin Evropian, Komunitetin e Hekurudhave Evropiane, Industrinë Evropiane të Furnizimit Hekurudhor dhe ALLRAIL, i cili përfaqëson hekurudhat joshtetërore.

Më e rëndësishmja, grupi do të hetojë se si të paguajë për dhjetëra mijëra kilometra linja të reja dhe se si një transformim rrënjësor i rrjetit hekurudhor të kontinentit mund të ndihmojë BE-në të përmbushë objektivin e saj të “Marrëveshjes së Gjelbër” për neutralitetin e karbonit deri në vitin 2050.