Nga 5 shkurti, Bashkimi Evropian do t’i bashkohet Britanisë së Madhe dhe SHBA-së në ndalimin e importeve nga deti të naftës ruse dhe produkteve të tjera të naftës. Masa, së bashku me një kufi të çmimit në eksportet ruse të karburantit, mund të hapë një vrimë të konsiderueshme në të ardhurat e energjisë së Moskës.
Ana e kundërt: Nëse blerësit evropianë nuk janë në gjendje të gjejnë furnizime alternative, sanksionet mund të grumbullojnë kosto të reja në industritë e varura nga nafta si bujqësia dhe transporti rrugor dhe ta bëjnë më të vështirë për qeveritë që të frenojnë inflacionin.
1. A nuk është tashmë nafta ruse nën sanksionet evropiane?
Po, por ato zbatohen për naftën e papërpunuar të parafinuar, e cila është subjekt i ndalimeve evropiane dhe një kufiri çmimi prej 60 dollarësh për fuçi të vendosur ndaj subjekteve që ende blejnë nga Rusia. Sanksionet e reja do të prekin karburantet e rafinuara ruse në det. Vendi është gjithashtu një eksportues kryesor i naftës – e cila mund të përdoret për të bërë benzinë dhe plastikë. Në total, Rusia përbënte 9.3% të ngarkesave globale të produkteve të naftës sipas vëllimit në vitin 2022, rreth 0.5 pikë përqindje më shumë se pjesa e saj në tregun e papërpunuar, kështu që këto sanksione të fundit të BE-së janë po aq të rëndësishme.
2. Si do të funksionojë kufiri i çmimit?
Në të njëjtën mënyrë si kufiri i naftës së papërpunuar i vendosur nga vendet duke përfshirë Grupin e Shtatë vendeve dhe BE-në. Kushdo që paguan mbi kufirin për produktet e dërguara nga Rusia nuk do të jetë në gjendje të marrë sigurime dhe financime nga vendet kryesore pjesëmarrëse. Kjo është një punë e madhe, duke pasur parasysh se më shumë se 95% e cisternave oqeanike në botë janë të siguruar përmes Londrës. Ideja është që, edhe nëse blerësit në Afrikë dhe gjetkë janë të gatshëm të blejnë naftë ruse mbi çmimin e kufizuar, pjesa më e madhe e cisternave në botë nuk do të mund ta transportojnë atë. Çmimet e produkteve të naftës ndryshojnë dhe G7 po synon për dy kufij çmimesh, me nivele ende për t’u vendosur, përcjell gazetasi.al.
3. Si do të zëvendësojnë blerësit e BE-së karburantin rus?
Një nga sfidat e tyre më të ndërlikuara do të jetë zëvendësimi i produkteve të tipit naftë që fuqizojnë makinat, kamionët, makineritë bujqësore, anijet, pajisjet e prodhimit dhe të ndërtimit. Rreth 220 milionë fuçi u dërguan në bllok nga portet ruse në vitin 2022 – mjaftueshëm për të mbushur rreth 14,000 pishina me madhësi olimpike. Furnizuesit në Lindjen e Mesme, ku rafineritë e reja po rriten, janë një alternativë e dukshme. India dhe SHBA gjithashtu mund të ndihmojnë në plotësimin e boshllëkut.
4. A do të mjaftojë?
Kjo varet pjesërisht nga fakti nëse firmat në Kinë përdorin kuota të rritura të eksportit për të vënë në dispozicion më shumë produkte nafte në tregun global. Kjo duhet të lirojë fuçi shtesë për t’u dërguar në BE. Kuota më e lartë nuk do të thotë domosdoshmërisht të gjitha eksportet e mundshme, veçanërisht me hapjen e ekonomisë së Kinës pasi Pekini braktisi politikën e tij strikte Covid Zero. Ekziston gjithashtu pyetja nëse Rusia do të vazhdojë të eksportojë naftë. Nëse ndodh, flukset e tregtisë globale në thelb do të riorganizohen. Do të kishte ende të njëjtën sasi karburanti rus në botë, vetëm se do të dërgohej në vende të ndryshme. Megjithatë, nëse Rusia nuk mund të gjejë blerës të mjaftueshëm dhe përfundimisht detyrohet të shkurtojë prodhimin, kjo mund të zvogëlojë disponueshmërinë globale. Sulmet e sektorit francez të naftës e komplikojnë më tej pamjen.
5. Cili është rezultati ideal i BE-së?
Udhëheqësit e BE shpresojnë se gjobat e reja do të dëmtojnë financat e Rusisë pa shkaktuar një goditje të furnizimit me energji që pengon industritë kryesore dhe e bën më të vështirë për qeveritë që të vënë inflacionin nën kontroll. Nëse kufiri i çmimit është shumë i ulët, firmat ruse mund të refuzojnë të shesin ose të punojnë më shumë për të gjetur mënyra për ta zgjidhur atë. Nëse është shumë e lartë, ata thjesht do të kenë vuajtur nga shqetësimi për të gjetur blerës të rinj. Klientët e mundshëm zëvendësues për karburantet ruse përfshijnë Turqinë si dhe vende në Afrikë dhe Amerikën Latine.
6. A mund të ketë pasoja të padëshiruara?
Disa vende mund të jenë në linjë për një fitim të papritur nëse në thelb blejnë naftë rus me çmime të kufizuara për të mbuluar kërkesat e tyre të brendshme dhe për t’u shitur karburant nga rafineritë e tyre blerësve të BE-së me një çmim shumë më të lartë. Pak mund t’i ndalë blerësit jashtë BE-së, si India, që të blejnë naftën e papërpunuar ruse, ta përpunojnë atë në rafineritë e tyre për të prodhuar lëndë djegëse, dhe më pas t’i shesin në mënyrë legjitime ato fuçi blerësve në BE. Tregtarët që dëshirojnë të thyejnë plotësisht rregullat mund të dërgojnë karburantin rus në një vend, ta përziejnë atë me karburant tjetër (ose thjesht ta rietiketojnë) dhe ta dërgojnë në BE. Mund të jetë shumë e vështirë për të vërtetuar origjinën e vërtetë të ngarkesave të tilla. /Bloomberg
