Lajme
Çfarë dimë për marrëveshjen e Izraelit me Hamasin dhe situatën e pengjeve
Demokracia
17:52 | 22 Nëntor 2023

Share:

Izraeli dhe Hamasi kanë arritur një marrëveshje për shkëmbimin e 50 pengjeve të mbajtura në Gaza, për një pauzë katër-ditore në luftime.

Marrëveshja duhet gjithashtu të lirojë 150 gra dhe fëmijë palestinezë të mbajtur në burgjet izraelite dhe një rritje të ndihmave humanitare të lejuara në Gaza.

Ky armëpushim pritet të fillojë të enjten e 23 nëntorit, në orën 10:00 me atë vendore në Gaza.

Presidenti amerikan, Joe Biden, tha se marrëveshja do t’i jepte fund “një sprove të papërshkrueshme” për pengjet dhe “lehtësonte vuajtjet e familjeve të pafajshme palestineze”.

Qeveria izraelite u zotua të përfundojë luftën e saj për të eliminuar Hamasin dhe për të kthyer pjesën tjetër të më shumë se 200 pengjeve, që personat e armatosur të Hamasit rrëmbyen gjatë një sulmi ndërkufitar në Izraelin jugor më 7 tetor, ku u vranë 1 mijë e 200 njerëz.

Hamasi – të cilin Izraeli, SHBA-të dhe fuqitë e tjera perëndimore e klasifikojnë si organizatë terroriste – tha se marrëveshja do t’u japë palestinezëve kohë për t’u rikuperuar pas një sulmi intensiv ajror dhe tokësor izraelit për të cilin qeveria e tij në Gaza ka thënë se ka vrarë më shumë se 14 mijë njerëz.

Cilët pengje do të lirohen?

Pasi bisedimet vazhduan deri në orët e para të mëngjesit të së mërkurës, qeveria e koalicionit izraelit më në fund nënshkroi këtë marrëveshje.

Një deklaratë nga zyra e kryeministrit Benjamin Netanyahu njoftoi se 50 gra dhe fëmijë do të lirohen gjatë katër ditëve, kohë gjatë së cilës “do të mbahet një pauzë në luftime”.

Ai gjithashtu i ofroi Hamasit një nxitje për të liruar më shumë, duke thënë: “Lirimi i çdo 10 pengjesh shtesë do të rezultojë në një ditë shtesë në pauzë”.

Kjo klauzolë është e rëndësishme për familjet e pengjeve, disa prej të cilëve më parë i kishin thënë BBC-së se nuk donin të shihnin një marrëveshje të pjesshme.

50 pengjet që pritet të lirohen në katër grupe me nga 12 do të jenë shtetas izraelitë ose shtetas të dyfishtë, dhe jo të huaj.

Nuk është publikuar asnjë listë me emra, por një zyrtar i lartë amerikan u tha gazetarëve se të paktën tre shtetas amerikanë – përfshirë tre-vjeçarin Avigail Idan, prindërit e së cilës u vranë në Kibbutz Kfar Aza – do të ishin mes tyre.

Një zyrtar i lartë izraelit tha të martën pasdite se Hamasi gjithashtu mund të lirojë në mënyrë të njëanshme 26 shtetasit tajlandez që besohet të jenë mes pengjeve.

Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq (KNKK) ka thënë se është i gatshëm të lehtësojë çdo lirim, siç bëri stafi i tij kur Hamasi liroi dy gra izraelito-amerikane dhe dy gra izraelite muajin e kaluar.

Forcat izraelite që operojnë brenda Gazës kanë shpëtuar gjithashtu një ushtare femër dhe kanë gjetur trupat e dy pengjeve të tjera femra – një ushtar dhe një civil.

Qeveria izraelite tha se do të “vazhdojë luftën në mënyrë që të kthejë në shtëpi të gjithë pengjet, të përfundojë eliminimin e Hamasit dhe të sigurojë që nuk do të ketë asnjë kërcënim të ri për Shtetin e Izraelit nga Gaza”.

Çfarë do të ndodhë në Gaza gjatë pauzës?

Një deklaratë më e gjatë e Hamasit dha më shumë detaje se çfarë pritej të ndërpritej aksioni ushtarak izraelit për kohëzgjatjen e asaj që e quajti “hudna”, ose armëpushim i përkohshëm.

Ai tha se i gjithë aktiviteti i dronëve dhe avionëve izraelitë pritej të ndalet për katër ditë në jug të Gazës.

Por në veri – i cili ka qenë objektivi kryesor i operacioneve izraelite për të çmontuar Hamasin – e njëjta gjë do të mbahet vetëm nga ora 10:00 deri në 16:00 me orën lokale (08:00-14:00 GMT) çdo ditë.

Trupat dhe tanket izraelite pritet të qëndrojnë në pozicionet e tyre brenda Gazës gjatë pauzës katër-ditore, por në deklaratën e Hamasit thuhet se forcat izraelite nuk do të sulmojnë apo arrestojnë askënd.

Për palestinezët në Gaza, 1.7 milionë prej të cilëve kanë ikur nga shtëpitë e tyre sipas OKB-së, një pushim në luftimet brutale nuk mund të vijë mjaft shpejt.

Marrëveshja do të lejojë 200 kamionë që transportojnë ndihma, katër cisterna karburanti dhe katër kamionë që transportojnë gaz të hyjnë në Gaza përmes kalimit Rafah të Egjiptit në secilën prej katër ditëve.

Por kuptohet që rritja e karburantit – e nevojshme dëshpërimisht për gjeneratorët spitalorë, dekripëzimin e ujit dhe objektet e ujërave të zeza – do të zgjasë vetëm për aq kohë sa pauza.

Izraeli ndërpreu energjinë elektrike dhe shumicën e ujit dhe ndaloi dërgesat e ushqimit, karburantit dhe mallrave të tjera në Gaza në hakmarrje për sulmin e Hamasit.

Ajo ka lejuar 1 mijë e 399 kamionë me furnizime humanitare të hyjnë përmes Egjiptit gjatë muajit të kaluar, krahasuar me një mesatare mujore prej 10 mijë para luftës, sipas OKB-së. Ajo bllokoi të gjitha dërgesat e karburantit deri një javë më parë, duke thënë se mund të vidhej nga Hamasi dhe të përdorej për qëllime ushtarake.

Dhe megjithëse marrëveshja do t’u lejojë njerëzve në Gaza kalimin e sigurt nga veriu në jug, ajo nuk do të lejojë qindra mijëra njerëz të zhvendosur nga veriu të kthehen në shtëpi.

Kush janë të burgosurit palestinezë?

Hamasi tha se marrëveshja do të lirojë gjithashtu 150 të burgosur palestinezë – të gjithë gra dhe fëmijë – nga Izraeli.

Deklarata e qeverisë izraelite nuk e përmendi këtë, por të mërkurën në mëngjes ministria e saj e drejtësisë publikoi një listë në hebraisht me emrat e 300 të burgosurve që kualifikohen për lirim si pjesë e marrëveshjes – bazuar në mundësinë që Hamasi të pranojë të lirojë 50 pengje të tjerë.

Lista përfshin 123 djem nga mosha 14 deri në 17 vjeç, një vajzë 15 vjeç, 144 burra 18 vjeç dhe 32 gra nga mosha 18 deri në 59 vjeç. Shumica janë paraburgosur në pritje të gjykimit me akuza që variojnë nga guri -hedhja në tentativë për vrasje.

Arsyeja pse lista duhej të publikohej është për shkak të një formaliteti ligjor në Izrael. Përpara çdo lirimi të të burgosurve, qytetarëve izraelitë duhet t’u lejohet 24 orë për të bërë një apel në Gjykatën Supreme të Izraelit.

Nuk priten pengesa serioze, por kjo është arsyeja pse ka një vonesë në hyrjen në fuqi të marrëveshjes.

Izraeli aktualisht po mban rreth 7 mijë palestinezë të akuzuar ose të dënuar për shkelje të sigurisë, sipas grupeve izraelite dhe palestineze të të drejtave. Pothuajse 3 mijë palestinezë raportohet se janë arrestuar në Bregun Perëndimor të pushtuar dhe Jerusalemin Lindor, ku dhuna gjithashtu është rritur, që nga 7 tetori.

Deklarata e Hamasit përfundoi duke thënë se marrëveshja kishte për qëllim “t’i shërbejë popullit tonë dhe të forcojë qëndrueshmërinë e tyre përballë agresionit”.

Ai gjithashtu paralajmëroi: “Gishtat tanë mbeten në këmbëzën dhe luftëtarët tanë fitimtarë do të qëndrojnë në vështrim për të mbrojtur popullin tonë dhe për të mposhtur pushtimin”.

Të ngjashme