10 vjet më parë, Aleksandar Vuçiq ‘de facto’ mori pushtetin në Serbi, fillimisht si zëvendëskryeministër i kryeministrit jetëshkurtër Ivica Daçiq, më pas si kryeministër dhe, më në fund, president. Që nga ajo kohë, standardet demokratike në Serbi po shemben sistematikisht dhe qëllimisht.

Mjafton të kujtojmë se organizata e njohur Freedom House në vitin 2020 e shpalli Serbinë të ashtuquajtur regjimi hibrid, ndërsa nga viti 2003 deri në vitin 2020 ishte në kategorinë e “demokracisë pjesërisht të konsoliduar”, transmeton Demokracia.com

Vuçiq prezanton një regjim hibrid në Serbi

Termi “regjim hibrid” i referohet shteteve në të cilat qeveria mund të kryejë njëkohësisht represion politik dhe të thërrasë zgjedhje, në të cilat institucionet demokratike janë të brishta dhe ka sfida të rëndësishme në mbrojtjen e të drejtave politike dhe lirive civile.

Freedom House kujtoi gjithashtu vlerësimet e vëzhguesve të Këshillit të Evropës dhe të OSBE-së se zgjedhjet parlamentare të 2016-ës treguan se SNS-ja e Vuçiqit “abuzon me shumicën, mjegullon dallimin midis aktiviteteve shtetërore dhe partiake, ushtron presion mbi votuesit, veçanërisht ata të punësuar në sektorin publik”.

Në fund të fundit, tashmë ka indikacione se regjimi i Vuçiqit – i cili tashmë ka mbështetje të fortë në sondazhet e pavarura – mund të vendosë të kryejë mashtrime në zgjedhjet presidenciale, parlamentare dhe të Beogradit të planifikuara për të dielën (3 prill), thekson se në analizën e tij gazetari kroat Gordan Duhaček / Index.hr.

Kjo më së miri shihet në fjalimin e ministrit të Brendshëm, Aleksandar Vulin, dy ditë më parë, i cili shpeshherë funksionon si megafon i Vuçiqit dhe thotë atë që Vuçiq dëshiron të dëgjohet në publik, por jo nga goja e tij.

Vulin deklaroi se Ministria e Brendshme e Serbisë dhe agjencia e sigurimit dhe zbulimit BIA kanë informacione se disa grupe po përgatiten për ditën e zgjedhjeve për të sabotuar zgjedhjet.

“Ministria e Brendshme ka informacione se do të organizohen disa grupe që do të tentojnë të komprometojnë zgjedhjet, të thyejnë kutitë dhe të marrin dokumentet. Ata do të jenë gati dhe të organizuar dhe tashmë ka lista të kriminelëve që duan të hyjnë në vendin tonë dhe të ndihmojnë në parandalimin e zgjedhjeve. Nuk do ta lejojmë”, tha Vulin.

“Ne jemi të vetëdijshëm për atë që po përgatitet dhe nuk kemi dyshim se jemi të gatshëm të mbrojmë vullnetin elektoral të qytetarëve të Serbisë”, ka shtuar Vulin.

Në një deklaratë për shtyp, Vulin tha se kundër Serbisë prej vitesh është bërë një luftë mediatike, me gënjeshtra, nënshtrime, kriminalizim të shtetit, “veçanërisht nënshtrime, gënjeshtra ndaj presidentit Aleksandër Vuçiq dhe të gjithë njerëzve të afërt të tij”.

Vuçiq “​​siguron” se zgjedhjet nuk do të vidhen

Sabotimi i organizuar i zgjedhjeve është një kërcënim real, siç janë të paktën pesë atentatet ndaj Vuçiqit që regjimi i bëri të ditur, por sigurisht që nuk ndodhën.

Vulin ka luajtur gjithmonë një rol kyç në këto operacione propagandistike, ndaj nuk duhet të jetë çudi që njoftimi i tij i djeshëm ishte një përgatitje për mashtrim zgjedhor dhe diskreditim të të gjithë atyre që paralajmërojnë për këtë si diversant i vullnetit të qytetarëve.

Vuçiq po ashtu në mënyrë të përseritur deklaroi se akuzat e opozitës për vjedhje të mundshme të zgjedhjeve ishin të pakuptimta.

“Këto janë të gjitha marrëzi. Ne do të kemi zgjedhje më 3 prill (2022), do të shohim gjithçka”, tha ai, përcjellë Demokracia.com.

 Votuesit fantazmë

Fatkeqësisht, kjo nuk është marrëzi, por dyshime serioze.

Në prag të zgjedhjeve të së dielës, postierët në Serbi bënë qindra thirrje fantazmë për personat që nuk jetojnë në adresat e sakta, gjë që opozita e sheh si pasaktësi të listës zgjedhore dhe mundësi për mashtrim dhe manipulim zgjedhor.

Publicisti Petar Peca Popoviq ka shpjeguar se si funksionon në praktikë si i ftuar në emisionin Përshtypja e javës.

Popoviq jeton në një shtëpi familjare në Beograd ku familja Popoviq ka jetuar për 80 vjetësh. Mirëpo, që kur SNS (Srpska Napredna Stranka – partia e Vuçiqi) ka ardhur në pushtet, në çdo zgjedhje ndodh që ftesa për të votuar t’i vijë një farë zonje Gjorgjeviq, të cilën askush nuk e njeh dhe as ka jetuar atje.

Popoviq është ankuar disa herë për këtë, por thirrjet vazhdojnë të vijnë. Pra, ka mundësi që zonja Gjorgjeviq, e cila me shumë mundësi nuk ekziston dhe sigurisht nuk jeton në shtëpinë e familjes Popoviq në Dedinje, t’i japë “votën” e saj në zgjedhje Vuçiqit dhe SNS-së.

Rezultatet e dyshimta të një referendumi të fundit

Referendumi i fundit për ndryshimin e Kushtetutës, i cili u mbajt për shkak të detyrimeve të Serbisë në rrugën e anëtarësimit në Bashkimin Evropian në fushën e drejtësisë, ilustroi gjithashtu se si funksionon përvetësimi progresiv i votës. Referendumi ndryshoi mënyrën e zgjedhjes së gjyqtarëve dhe prokurorëve për t’i bërë ata më të pavarur, megjithëse shumë vëzhgues thonë se ndryshimi vetëm do të ndihmojë më tej SNS-në të vendosë këmbën mbi gjyqësorin.

Referendumi u shënua me një pjesëmarrje të ulët prej 30 për qind, por rezultatet ishin domethënëse në disa qendra votimi ku opozita nuk kishte vëzhgues të saj. Disa prej tyre kanë rezultuar të jenë 90 për qind e votuesve dhe pothuajse të gjithë kanë votuar që referendumi të kalojë, gjë që ka qenë dëshirë e Aleksandër Vuçiqit.

Me fjalë të tjera, SNS ka tashmë një sistem të përpunuar për mbushjen e kutive të votimit me vota që i përfitojnë, por kjo është vetëm një nga metodat që përdorin për të fituar zgjedhjet.

Presion mbi të gjithë punonjësit e sektorit publik

Shumë qytetarë të Serbisë vizitohen nga aktivistët e SNS-së para zgjedhjeve dhe në ditën e zgjedhjeve për të kontrolluar nëse kanë votuar për Vuçiqin. Të punësuarit në ndërmarrjet publike janë gjithashtu nën presion dhe ka kohë që qarkullojnë thashetheme se disa duhet të fotografojnë fletët e votimit dhe t’u dëshmojnë eprorëve se kanë votuar për Vuçiqin.

Vjedhja e zgjedhjeve është veçanërisht e lehtë në provincë, ku Vuçiç ka marrë të gjithë pushtetin dhe nuk ka asnjë forcë ekonomike që të lejojë pavarësinë politike nga regjimi në pushtet.

Krerët e opozitës kanë paralajmëruar prej ditësh se është e mundur vjedhja e zgjedhjeve të së dielës, por opozita duket se nuk ka arritur të bashkojë mbështetësit e saj si vëzhgues të procesit zgjedhor, ndonëse apele të ndryshme e kanë kërkuar këtë, transmeton Demokracia.com.

Edhe Millosheviqi vodhi zgjedhjet

Mashtrimi zgjedhor ishte i zakonshëm në Serbi gjatë viteve 1990 dhe sundimi i Sllobodan Millosheviqit ishte i zakonshëm, me qëllim që të vendosej besueshmëria dhe rregullsia e zgjedhjeve pas përmbysjes së Millosheviqit më 5 tetor 2000.

Kjo zgjati gjatë mandateve presidenciale të Boris Tadiqit dhe kur Tomislav Nikoliq e mundi atë në 2012 në mënyrë të drejtë. Pas kësaj filloi rënia e standardeve demokratike, e cila vazhdon edhe sot.

Pra, ka shumë gjasa që Vuçiq t’i vjedhë zgjedhjet, që nuk do të thotë se do të ndodhë. Megjithatë, dëshmia më e mirë e gjendjes së Serbisë së Vuçiqit në kontekstin e demokracisë dhe zgjedhjeve të lira është se vjedhja e zgjedhjeve nuk do të befasonte askënd. /Demokracia.com/