Kur Rusia pushtoi dhe më pas aneksoi gadishullin ukrainas të Krimesë në vitin 2014, pothuajse pa asnjë plumb të shkrepur, Evropa, dhe veçanërisht Evropa Lindore, papritmas u shqetësuan shumë për sigurinë e saj. Po sikur Rusia të vendosë të lëvizë më në perëndim? A mundet NATO të mbrohet fare në rast se një ushtri e fuqishme ruse sulmon një nga anëtarët e saj?

Ishte aneksimi i Krimesë dhe nisja e luftës “hibride” në Donbas në Ukrainën lindore që e shtynë NATO-n të niste një mision për të rritur praninë e saj në krahun e saj lindor, në Lituani, Letoni, Estoni dhe Poloni, shkruan Demokracia.com.

Por katër grupet luftarake shumëkombëshe në këto katër vende kanë mezi pesë mijë trupa. Shumë analistë ushtarakë dhe gjeopolitikë kanë shprehur shqetësimin se këto forca, së bashku me ato në ato vende, nuk do të jenë të mjaftueshme për të ndaluar sulmin befasues nëse presidenti rus Vladimir Putin vendos të ndërmarrë një përpjekje të tillë.

Kishte frikë se Rusia thjesht do të pushtonte vendet baltike, dhe ndoshta një pjesë të mirë të Polonisë, përpara se NATO, veçanërisht Shtetet e Bashkuara të dërgonin mjaft përforcime. Sikur të mjaftonte ndonjë përforcim. Shtetet e Bashkuara janë ende larg, forcat e tyre në Evropë janë të kufizuara dhe ushtritë e vendeve evropiane kanë qenë jashtëzakonisht të vogla dhe të financuara dobët për dekada. Edhe komanda ushtarake amerikane disa vite më parë shprehu dyshime se mund të mbronte aleatët evropianë nga agresioni rus në rast të një konflikti të njëkohshëm.

Miti i një Rusie të fuqishme që mund të arrijë në Berlin për pak ditë

Në nivelin e diskutimeve në kafene, ekzistonte një mendim i përbashkët se Rusia, në mënyrë të diskutuar, mund të jetë në Berlin për tri ditë, nëse vendos ta bëjë këtë dhe nëse konflikti nuk kthehet në një konflikt bërthamor. Nervozizmi u rrit më tej kur ushtritë ruse dhe bjelloruse zhvilluan një stërvitje të madhe periodike ushtarake në 2017 me emrin ikonë ‘Perëndimi’ përgjatë kufijve me fqinjët evropianë. Stërvitja ushtarake e Perëndimit u mbajt edhe në vitin 2021, gjysmë viti para pushtimit të Ukrainës, përcjellë Demokracia.com.

Dhe më pas ai pushtim ekspozoi ushtrinë ruse, formalisht ushtrinë e dytë më të fortë në botë, si një tigër letre. Në agim të luftës, kishte një konsensus se Ukraina – me katër herë më pak ushtarë, pesë herë më pak tanke, gjashtë herë më pak artileri vetëlëvizëse, 15 herë më pak avionë, 14 herë më pak helikopterë dhe 15 herë më pak anije – nuk kishte shanse reale për të zmbrapsur një ofensivë ruse.

Por kjo është pikërisht ajo që ndodhi. Të armatosur dobët, por shumë më luftarak, të motivuar dhe taktikisht të efektshëm, mbrojtësit ukrainas u shkaktuan humbje të tmerrshme pushtuesve rusë me ndihmën e armëve të lehta antitank, kundërajrore dhe të tjera që u dërguan atyre nga aleatët amerikanë dhe evropianë.

Faqja kërkimore ushtarake Oryx konfirmoi, bazuar në provat vizuale nga fusha e betejës, se forcat ruse mbetën pa të paktën 452 tanke, 283 automjete të blinduara luftarake, 454 automjete luftarake të këmbësorisë, 89 transportues të blinduar, 728 kamionë dhe xhipa, 19 stacione komunikimi, 91 automjete inxhinierike, 147 copë artileri, 48 raketahedhës të shumëfishtë, 49 sisteme kundërajrore, 8 radarë, 20 avionë, 32 helikopterë, 22 dronë dhe 3 anije ndër të tjera.

Dhe NATO vlerëson se midis 7,000 dhe 15,000 ushtarë rusë janë vrarë deri më tani. Për në krahasim, në 10 vitet e luftës në Afganistan, Bashkimi Sovjetik humbi rreth 14,000 trupa. Toka ukrainase nga Mariupol përmes Kharkiv deri në periferi të Kievit u mboll me mbetjet e tankeve të shkatërruara, automjeteve të blinduara dhe kamionëve të furnizimit që kurrë nuk i dërguan karburant ushtrisë që mbeti pa të.

Plani i Rusisë për një ulje të madhe të avionëve transportues në aeroportin ushtarak afër Kievit dështoi, si dhe përpjekja për të rrethuar atë qytet. Një kolonë e madhe ruse me automjete të blinduara dhe kamionë, që supozohej të siguronte përforcime dhe furnizime të reja me karburant, ushqim dhe municione për njësitë pranë Kievit, pothuajse u mbërthye në rrugët afër Kievit për javë të tëra dhe më pas u shpërnda dhe u zhduk.

Planet e Rusisë për marrjen e shpejtë të Kievit dhe përmbysjen e qeverisë do të ishin shumë optimiste edhe nëse forcat e tyre do të ishin të përgatitura, të trajnuara dhe të pajisura mirë. Por tani është e qartë se deri në çfarë mase nuk janë. Trupat ruse përparuan me shumë pak manovrime, pa koordinimin adekuat të forcave tokësore dhe ajrore dhe një kombinim të njësive të këmbësorisë, tankeve dhe artilerisë (gjë që i bëri ata shumë më të ekspozuar ndaj pritës).

Forcat ajrore nuk kanë marrë kontrollin e hapësirës ajrore dhe mungesa e raketave të drejtuara, të cilat u kërkojnë atyre të përdorin “bomba manipuluese” dhe të ekspozohen ndaj mbrojtjes ajrore të Ukrainës për të synuar, është një problem në rritje. Dhe ato raketa të drejtuara të përdorura nga rusët deri më tani e kanë humbur shumë shpesh objektivin ose nuk kanë shpërthyen në goditje – në 20% deri në 60% të rasteve, sipas Pentagonit, raporton Reuters.

Rrugët e furnizimit për forcat tokësore pothuajse janë shkatërruar nga sulmet ukrainase dhe komunikimi i tyre është ndërprerë plotësisht dhe forcat ukrainase janë të lira të përgjojnë frekuencat e pambrojtura të radios ose lidhjet private celulare.

Disa analistë spekulojnë se pushtimi ishte kaq spontan dhe i çorganizuar sepse komandantët e njësive morën urdhra sulmi në minutën e fundit nga eprorët e tyre. Në të njëjtën kohë, planet bazoheshin në idenë krejtësisht të dështuar se ushtria ukrainase do të shpërbëhej përpara pushtimit rus, njëlloj si ushtria afgane që u shpërbë përpara ofensivës së talebanëve në Kabul verën e kaluar, transmeton Demokracia.com.

Por edhe kjo nuk mund të jetë një shpjegim i plotë për rrëmujën teknike, operacionale, organizative dhe logjistike në të cilën Rusia u gjend dhe pafuqinë që tregoi.

Joprofesionalizmi, paaftësia, jodiciplina, demoralizimi i njëkohshëm dhe, në të njëjtën kohë, mizoria barbare e pjesës më të madhe të ushtrisë ruse u bënë të dukshme në mbarë botën; përveç, natyrisht, vetë rusëve, ku makineria propagandistike e regjimit po përpiqet dëshpërimisht të kontrollojë narrativën dhe të mbulojë sistematikisht si humbjet ushtarake ashtu edhe krimet e luftës, dhe regjimi po i lanë hesapet me këdo që proteston ose proteston ndryshe kundër luftës. Për më tepër, ata nuk duhet ta quajnë atë luftë, por një operacion special ushtarak.

Traktorët që transportonin tanke dhe artileri të braktisura

Qytetarët rusë në përgjithësi nuk mund të shihnin pamjet e ushtarëve të tyre të kapur në Ukrainë, shpesh rekrutët e zakonshëm të hedhur me kokë poshtë dhe gjatë natës në një luftë për të cilën nuk ishin aspak të përgatitur dhe në të cilën ata ishin qartësisht të destinuar për rolin mosmirënjohës të asaj që ne zakonisht e quajmë mish për top.

Ministria ruse e Mbrojtjes madje pranoi se ata dërguan rekrutët në luftë, gjoja gabimisht. Por është e qartë se komanda ushtarake ruse po përpiqet të plotësojë radhët e saj në front, kështu që dërgon kë të mundet, qofshin rekrutët e stërvitur dobët, policë ushtarakë, mercenarë të grupit famëkeq paramilitar Wagner apo ata nga Siria.

Përveç rekrutëve të kapur që pretendojnë se nuk e dinin se ku ishin dërguar, ne mund të shihnim ushtarë që vidhnin ushqime nga dyqanet ukrainase sepse ishin të uritur ose, të humbur në një vend të huaj, duke kërkuar udhëzime nga vendasit. Ne mund të shihnim dronët ukrainas Bajraktar, të cilët ata i blenë nga Turqia, duke synuar autokolona ukrainase me rreshtim të dendur si pëllumba balte ose traktorë ukrainas që tërhiqnin tanke, automjete të blinduara dhe artileri që rusët i lanë të paprekura dhe ikën.

Por ndoshta simboli më i përshtatshëm i debaklit ushtarak rus u bënë kafazet e improvizuara me rrjetë që forcat ruse filluan t’i saldojnë në frëngjitë e tankeve të tyre, të cilat në komunitetin online të analistëve ushtarakë dhe monitoruesve të konfliktit u bënë një meme e quajtur “kafaze përballimi”.

Këto kafaze ose mburoja duhet, në teori, të mbrojnë tanket që të mos godasin kupolën nga lart me drone luftarake ose lëshues të dorës së raketave antitank si Javelin i mirënjohur ose NLAW britanik. Megjithatë, në praktikë, ato janë dëshmuar se janë mjaft të padobishme dhe shumë prej tankeve ruse të hedhura në erë, të cilat janë mbushur plot rrjetet sociale javët e fundit, kanë pikërisht të tillë “kafaze”.

Tërheqja e Rusisë ishte më mirë e organizuar sesa ofensiva ndaj Kievit

Michael Kofman, një ekspert për Rusinë nga Qendra e Analizës Detare të SHBA (CNA) dhe Qendra për Sigurinë e Re Amerikane (CNAS), tha në një analizë në Twitter se ushtrisë ruse i kishte mbaruar vrulli dhe ishte bërë joefektive luftarake pothuajse në të gjitha frontet pas 3-4 javësh, shkruan Demokracia.com.

Ai gjithashtu vë në dukje se, për ironi, tërheqja e forcave ruse nga rajonet e Kievit dhe Chernihiv javën e kaluar, me mbrojtje (në pjesën e pasme të formacionit luftarak) që mbulonte shumicën e forcave kundërsulmuese të Ukrainës gjatë tërheqjes, ishte “një nga aspektet më të organizuara të fushatës së Rusisë në veri” në lidhje me ofensivën e kryer.

Sulmi i drejtpërdrejtë i Rusisë ndaj Kievit, gjegjësisht rrethimi i këtij qyteti prej gati 3 milionë banorësh, është dukur shumë i pabesueshëm për disa javë që nga fillimi i luftës dhe tërheqja aktuale për sigurinë e Bjellorusisë aleate konfirmoi dështimin e kësaj ofensive.

Rusia po lufton për të plotësuar radhët, duke sjellë rekrutët dhe mercenarët

“Forcat ruse u bllokuan në luftime të rënda në qytetet periferike, të paaftë për të rrethuar ose bllokuar Kievin dhe nuk kishin linja të sigurta furnizimi. Ata luftuan për javë të tëra dhe vuajtën rraskapitje”, shtoi Coffman, i cili tha se Rusia nuk kishte kapacitet për të rrethuar forcat ukrainase në lindje të vendit, por do të përpiqet t’i largojë gradualisht nga Donbass.

Coffman vlerëson se forcat pushtuese ruse, të cilat fillimisht kishin rreth 120 grupe batalionesh taktike, të cilat së bashku me policinë ushtarake (Rosguardia) dhe separatistët nga Donbassi përbënin rreth 200,000 njerëz, tashmë kanë humbur tanke, mjete të blinduara, artileri dhe rreth 30 batalione.

Sipas tij, një vlerësim shumë i përafërt, forcave ruse në Ukrainë u kanë mbetur rreth 80 grupe taktike batalioni dhe pothuajse të gjitha përforcimet në dispozicion nga forcat e armatosura aktive tashmë janë ezauruar. Ata aktualisht po përpiqen të kompensojnë humbjen dramatike të fuqisë luftarake duke ofruar kontrata fitimprurëse për rekrutët dhe veteranët e luftës.

Pikërisht për shkak se Rusia nuk ka shpallur luftë, por ende këmbëngul për të kryer një “operacion special ushtarak”, ajo nuk mund të mbajë rekrutët me kontrata të skaduara ose të kryejë një mobilizim të përgjithshëm. Me pak fjalë, ndërsa ushtria ruse teorikisht ka pajisje të mjaftueshme, megjithëse me cilësi dhe gjendje të dyshimtë, por lufton me mungesën e fuqisë luftarake, ushtria ukrainase ka mjaft fuqi luftarake, por në mënyrë kritike i mungojnë armët e rënda moderne.

Analistë të tjerë ushtarakë, si gjenerali australian në pension Mick Ryan, pajtohen se ofensiva ruse ka arritur një pikë “kulmore”, që në zhargonin ushtarak do të thotë “një pikë pas së cilës sulmi nuk është më i mundur dhe forcat ose duhet të kthehen në pozicionet mbrojtëse ose përpiquni të fitoni pushim operacional”. Kjo ishte sigurisht, së bashku me kundërsulmet e Ukrainës, arsyeja kryesore e dështimit dhe tërheqjes së Rusisë nga fusha e betejës veriore, shkruan Demokracia.com.

Gjenerali në pension i SHBA-së, ish-komandanti i Ushtrisë së 7-të të SHBA-së dhe analisti ushtarak i CNN, Mark Hertling thotë se ai priste që forcat ruse të ishin të dobëta pasi pa performancën e tyre në stërvitje,  por ai nuk priste që ato të ishin kaq të dobëta.

Siç vuri në dukje ekonomisti amerikan Paul Krugman në një kolumne për New York Times në fillim të luftës, të titulluar “Rusia është superfuqia e Potemkinit”, ka qenë gjithmonë një mister se si saktësisht një vend me gati gjysmën e PBB-së së Britanisë apo Francës, vendin shumë i korruptuar, për më tepër, nën një regjim kleptokratik në pushtet, mund të ketë një ushtri të klasit të parë, të sofistikuar.

Dhe më pas doli ajo që tha Krugman. Kolapsi logjistik në të cilin ka rënë ushtria ruse nuk duhet të ndodhë me ushtrinë e klasit të parë, si dhe problemet e tjera të përmendura tashmë.

Ushqime ushtarake të skaduara në 2015 dhe pushkë nga mesi i shekullit të kaluar

Logjistika, mirëmbajtja dhe pajisjet e dëshpëruara të ushtarëve rusë janë kryesisht për shkak të korrupsionit sistematik në forcat e armatosura ruse, paralajmëron Polina Beliakova, një studiuese në Qendrën për Studime Strategjike në Universitetin Amerikan të Tufts, në një koment për Politico.eu.

Ky korrupsion e ka ngrënë zinxhirin e furnizimit ushtarak nga brenda dhe të burgosurit rusë, për shembull, u zbuluan se kishin ushqime ushtarake që skadonin në vitin 2015. Dhe as ushqimi i tillë i prishur nuk mjaftonte. Nga ana tjetër, disa ushtarë rusë ankohen se kanë marrë pushkë sovjetike me defekt nga vitet 1940.

Nuk ka dyshim se u ka ardhur në ndihmë të madhe ukrainasve në luftën kundër agresorëve rusë që ata të përgjojnë lirisht komunikimin e tyre, dhe bisedat e tilla të përgjuara gjithashtu zbuluan kaos në radhët ruse, por edhe urdhra për masakrimin e civilëve. Dhe sistemi i shtrenjtë telefonik i koduar Era, i cili u prezantua në ushtrinë ruse në vitin 2021, kryesisht nuk po funksionon në fushën e betejës ukrainase, sepse forcat ruse shkatërruan polet për lidhjen e internetit 3G dhe 4G. /Demokracia.com/