Bota po bëhet më e rrezikshme. Lufta e Rusisë kundër Ukrainës po hyn në muajin e saj të shtatë, ndërsa Kina është bërë gjithnjë e më agresive ndaj Tajvanit, me stërvitjet e fundit të mëdha ushtarake rreth ishullit dhe kalimin e rregullt me avionë luftarakë të vijës mesatare që ndan Ngushticën e Tajvanit. Mësimet që Partia Komuniste Kineze (PKK) i merr prej pushtimit të Ukrainës nga Moska, do të çojnë te vendimmarrja definitive e Pekinit për Tajvanin.
Kështu e fillon një analizë Foreign Policy dedikuar luftës në Ukrainë dhe mësimit që Pekini duhet ta marrë nëse vendos ta sulmojë Tajvanin, transmeton Demokracia.com.
Ajo që quhet si pikëpamja e Davosit se Kina është “vetëm komuniste në emër”, po zbehet. Në vend të tij, një kuptim i forcës së bindjeve etnonacionaliste dhe marksiste-leniniste midis udhëheqjes kineze, tashmë po zë vend. Dikur ishte e zakonshme të besohej se Kina do të transformohej në një shtet më liberal nëse Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të vazhdonin të bënin lëshime dhe të injoronin praktikat e saj të padrejta tregtare, vjedhjet e pronës intelektuale dhe gjenocidin. Në fakt, ka ndodhur pikërisht e kundërta. Kina është bërë vazhdimisht më autoritare dhe më agresive, veçanërisht gjatë dekadës së fundit. Shtetet e Bashkuara tani po paguajnë një çmim për naivitetin e tyre të kaluar dhe tendencën drejt zbutjes së Pekinit, shkruan Foreign Policy.
Autorët e kësaj analize, Alex Gray, ish-shef i stafit të Këshillit për Siguri Kombëtare i SHBA-së, dhe Allison Hooker, ish-drejtoreshë e lartë e Këshillit të Sigurisë Kombëtare për Çështjet e Azisë shkruajnë se që kur presidenti kinez, Xi Jinping, dhe presidenti rus, Vladimir Putin, përqafuan publikisht një partneritet “pa kufij” në prag të pushtimit rus të Ukrainës, ka pasur shqetësime se Pekini do të shfrytëzonte momentin për të pushtuar dhe aneksuar Tajvanin. Edhe pse perspektivat e një pushtimi të menjëhershëm janë të pakta, me një Kinë të shpërqendruar në vend nga kriza ekonomike dhe në prag të Kongresit të 20-të kritik të Partisë, kërcënimi mbetet akoma.
Janë katër faktorë kyç pse Xi dhe PKK po vëzhgojnë zhvillimet në Ukrainë. I pari është qëndrueshmëria e shtetit të synuar. Rusia e ka parë se pushtimi i një shteti-komb modern është i vështirë. Paaftësia e Putinit për të fituar një fitore të shpejtë në Ukrainë tregon se një vend më i vogël mund të mbizotërojë në luftime me furnizime dhe moral të mjaftueshëm. Për të penguar ose për të mposhtur një pushtim, Tajvani duhet të bëhet ‘i urtë’, në mënyrë që të mos sulmohet nga Kina. Suksesi i Ukrainës mund të përdoret për të penguar Kinën, transmeton Demokracia.com.
Tajvani, me ndihmën perëndimore, duhet të shtojë menjëherë në arsenalin e tij sistemet kryesore të armëve, duke përfshirë raketën detare, “Strike”, një armë kundër anijeve që mund të lëshohet nga deti ose toka dhe ka një rreze veprimi prej 100 milje detare. Nëse do të montoheshin në mjetin taktik të lehtë të përbashkët, këto raketa do të ishin shumë efektive për misione gjuajtjeje. Për më tepër, mina detare e lëshuar nga ajri, “Quickstrike” ose teknologji tjetër e avancuar e minave detare nga Shtetet e Bashkuara, nëse vendosen në sasi të madhe, mund të bëjnë kërdi në një forcë amfibe. Raketa tashmë e famshme antitank, “Javelin”, do të ishte shumë e dobishme në përballjen me armatën kineze në breg. Raketa kundërajrore “Stinger” paraqet një rrezik real për flotën e krahut rrotullues të Kinës. Së fundi, sistemi mbrojtës i zonës kundër dronëve “Anduril Anvil” do të ishte gjithashtu efektiv kundër përdorimit të gjerë të dronëve të vegjël. Këto armë nuk janë platforma komplekse. Siç e kemi parë në Ukrainë, ku përdorimi i raketave Javelin dhe Stinger ka qenë mjaft efektiv, platforma të tilla, kur vendosen në sasi të mjaftueshme, mund të shkatërrojnë një forcë pushtuese të pajisur më mirë.
Ka pasur thirrje të shumta që Tajvani të zgjasë afatin aktual të shërbimit të detyrueshëm ushtarak nga afati aktual prej katër muajsh në një vit ose më shumë. Ndërsa debati vazhdon se si të bëhet kjo në mënyrë që të mos thyejë ekonominë e Tajvanit, ka mënyra se si Tajvani mund të përmirësojë rezervën e tij ushtarake në një afat të afërt, duke pasur parasysh urgjencën e kohës, shkruan Foreign Policy.
Faktori i dytë është aftësia e forcës pushtuese. Ushtria ruse është dëshmuar shumë më e dobët se sa prisnin analistët, veçanërisht në armët e kombinuara dhe operacionet e manovrimit. Ky realizim duhet të ketë tronditur Xi. Ushtria kineze dhe ruse stërviten së bashku dhe kryejnë stërvitje të përbashkëta ushtarake. Kina gjithashtu ka blerë ose zhvilluar versione vendase të pajisjeve ushtarake ruse që nuk funksionojnë ashtu siç reklamohen.
Ndryshe nga Rusia, e cila ka qenë e përfshirë në dekada luftërash të vazhdueshme në Çeçeni, Ukrainë, Gjeorgji, Moldavi, Siri dhe Libi, konflikti i fundit i armatosur i Kinës ishte në vitin 1979 kundër Vietnamit. Kina është mbështetur në partnerin e saj më me përvojë, Rusinë, për të trajnuar forcat e saj për luftim në stërvitjet masive të përbashkëta të kryera kryesisht përmes Organizatës së Bashkëpunimit të Shangait gjatë disa viteve të fundit. Mendoi se po merrte praktikën më të fundit. Tani për tani, ato taktika, teknika, procedura dhe rendi i betejës ruse nuk duken veçanërisht të mira dhe ka shqetësime serioze për cilësinë ruse.
Faktori i tretë është reagimi i shteteve rajonale ndaj agresionit. Zgjerimi i shpejtë i NATO-s pas pushtimit të Ukrainës ka qenë një ndryshim i lojës. Kina u trondit dhe e mori parasysh këtë. Ajo e quajti pranimin e Finlandës dhe të Suedisë në NATO një kthim në një “mentalitet të Luftës së Ftohtë”. Putini pushtoi Ukrainën duke pritur që të fuste një pykë në aleancë. Por, në vend që të ndante Gjermaninë, Italinë dhe Hungarinë nga aleatët historikë perëndimorë – SHBA-ja, Mbretëria e Bashkuar, Kanadaja dhe Franca, NATO fitoi dy anëtarë të rinj dhe Rusia fitoi mbi 800 milje front shtesë me NATO-n.
Zgjerimi i NATO-s është një shqetësim serioz për Kinën, e cila denoncon rregullisht çdo përpjekje për multilateralizëm të sigurisë midis fqinjëve të saj, veçanërisht kur nxitet nga Uashingtoni. Edhe nëse është i suksesshëm, një pushtim i Tajvanit mund të nxisë aleanca të mëtejshme të sigurisë në rajon në vend që t’i japë një goditje katastrofike fuqisë së SHBA-së në Azi. Sigurisht, një sulm i pasuksesshëm do të ishte edhe më shkatërrues për ambiciet kineze.
Ndërsa mbetet një organ kryesisht retorik, Dialogu Katërpalësh i Sigurisë ose Quad, mund të jetë një model për aleanca të tilla. Ndërsa perspektiva e një aleance ushtarake me Indinë e famshme neutrale nuk ka gjasa, Shtetet e Bashkuara tashmë kanë marrëveshje sigurie me dy anëtarët e tjerë të Quad, Japoninë dhe Australinë. Si Tokio ashtu edhe Canberra po përmirësojnë bashkëpunimin e tyre me njëri-tjetrin. Presidenti i ri i Koresë së Jugut, Yoon Suk-yeol, kohët e fundit shprehu interes për t’iu bashkuar Quad-it, nëse ftohet, ndërsa aleatë dhe partnerë të tjerë të SHBA-së, si Filipinet, mund të bashkohen. Madje ka zëra se Franca dhe Mbretëria e Bashkuar mund të kërkojnë pranim në klub, pas marrëveshjes trepalëshe të AUKUS. Për Pekinin, Finlandën dhe Suedinë anëtarësimi në NATO është një ogur i keq për atë që mund të ndodhë në Azi nëse Kina ndërmerr veprime ushtarake kundër Tajvanit.
Faktori i katërt që po peshohet është se çfarë ndëshkimi ekonomik për një pushtim mund t’i vendoset agresorit. Ky faktor është problematik për Perëndimin duke pasur parasysh krizën e Ukrainës dhe Shtetet e Bashkuara duhet ta korrigjojnë atë me shpejtësi. Evoluimi dhe zbatimi i sanksioneve ekonomike të vendosura kundër Rusisë në përgjigje të luftës së saj të agresionit kanë qenë të ngadalta dhe joefektive.
Ka disa prova që propaganda e brendshme kineze po minimizon sanksionet në një përpjekje për të diskredituar Perëndimin. Kina mund të interesohet ende për sanksionet e mundshme dytësore që prekin kompanitë kineze, por frika e vërtetë lind vetëm nëse marrëveshjet masive të naftës dhe gazit të Kinës me Rusinë janë në shënjestër të sanksioneve perëndimore. Deri më tani asgjë në këtë front nuk ka ndodhur. Evropa vazhdon, më shumë se gjashtë muaj pas luftës, të pompojë afërsisht 1 miliard euro në ditë në ekonominë ruse nëpërmjet blerjeve të saj të karburantit.
Xi nuk mund të përballojë që të goditet me sanksione gjithëpërfshirëse si nga Evropa ashtu edhe nga Shtetet e Bashkuara në rast të një pushtimi kinez të Tajvanit. Edhe pse PKK po zbaton politika që synojnë ta bëjnë Kinën më të pavarur, ajo nuk është e përgatitur të shkëputet plotësisht nga Perëndimi.
Kështu, sa fort goditet Rusia me mjetet ekonomike ndëshkuese të Perëndimit, do të ndikojë se si Kina ecën përpara. Tashmë, një institut kinez i kërkimit, Instituti Chongyang për Studime Financiare në Universitetin Renmin të Kinës, po deklaron se Putini jo vetëm që po i mposht sanksionet, por ai gjithashtu po përfiton masivisht nga lufta e tij përballë sanksioneve për shkak të rritjes së çmimeve të naftës.
Prandaj, Shtetet e Bashkuara dhe Perëndimi më gjerësisht duhet të lëvizin përtej sanksioneve gjysmë-masa aktuale ndaj Rusisë. Kjo do të thotë sanksione të plota ndaj Bankës Qendrore të Rusisë dhe heqjen e plotë të të gjitha transaksioneve ruse nga sistemi i mesazheve ndërkombëtare të pagesave- SWIFT. Është koha për të zhvlerësuar makinerinë e luftës së Putinit dhe për t’i dërguar një mesazh të fortë Xi: se Perëndimi mund dhe do të shkëpusë ekonomitë e tij nga diktaturat kur ata pushtojnë fqinjët e tyre.
Në afat të shkurtër, Shtetet e Bashkuara mund të tregojnë vendosmëri, të ndihmojnë ukrainasit të rezistojnë dhe potencialisht të shpëtojnë popullin tajvanez nga pushtimi duke furnizuar Tajvanin me armatime efektive tani dhe duke ndëshkuar ashpër Rusinë me masën e plotë të fuqisë ekonomike perëndimore, shkruan Foreign Policy. /Demokracia.com/
