Azovstal ka qenë prej ditësh bastioni i fundit i rezistencës ukrainase në qytetin ukrainas Mariupol. Ky qytet, i cili kishte një popullsi prej më shumë se 400,000 banorësh para pushtimit, fillimisht u shpall pjesë e “Republikës Popullore të Donetskut” të vetëshpallur nga Rusia dhe vasalët e saj separatistë në Ukrainën lindore, më pas u rrethua, mbeti pa energji elektrike, ujë dhe ushqim dhe vrau një numër të madh civilësh.

Tash fabrika e çelikut Azovstal është e vetmja që rusët nuk kanë arritur ende ta fusin nën kontroll, përcjellë Demokracia.com.

Drama me Azovstal duket se nuk ka fund, por duket qartë se ushtarët që e mbajnë ende nuk do ta bëjnë këtë edhe për një kohë të gjatë. Nga njëra anë dëgjojmë njoftimet e forcave ruse se Azovstal do të bjerë në çdo orë dhe se tashmë po hyjnë në këtë kompleks të madh metalurgjik.

Në të njëjtën kohë, ata u vendosin ultimatume ushtarëve ukrainas që të dorëzojnë armët, të ngrenë flamuj të bardhë dhe të largohen nga uzina e çelikut me një garanci se do të shpëtojnë.

Një ultimatum i tillë iu vu të dielën dhe sërish të martën, me një afat të caktuar në orën 14, duke u premtuar armëpushim që të bëhej dorëzimi. Mbrojtësit, të përbërë nga anëtarë të Brigadës së 36-të të Marinsave të Ukrainës dhe të Regjimentit Azov të Gardës Kombëtare të Ukrainës, refuzuan të gjitha ato thirrje.

Njoftimet për rënien e Azovstal nuk janë realizuar – deri më tani

Një javë më parë, analisti britanik i mbrojtjes Michael Clarke parashikoi se bastioni i fundit në Mariupol, pasi forcat ruse kishin pushtuar tashmë portin e qytetit, kishte të ngjarë të binte “brenda disa orësh”. Megjithatë, kjo nuk ndodhi.

Dhe lideri famëkeq çeçen dhe vasal i Putinit, Ramzan Kadyrov, forcat e të cilit po marrin pjesë në numër të madh në betejën brutale për Mariupolin, njoftoi me besim të martën se deri në fund të ditës, me ndihmën e të Plotfuqishmit, ai do të përfundonte brenda në Mariupol dhe do të pushtojnë Azovstal. As kjo nuk ndodhi.

Nga ana tjetër, mbrojtësit e Azovstal i dërgojnë gjithashtu thirrje të dëshpëruara botës pothuajse çdo ditë për të ndihmuar në mbrojtjen dhe zhbllokimin e qytetit ose të paktën të sigurojnë evakuimin e ushtarëve, duke përfshirë qindra të plagosur dhe qindra civilë, kryesisht punëtorë çeliku dhe gratë e ushtarëve dhe fëmijë, të strehuar me ta në Azovstal.

Sipas Këshillit Bashkiak të Mariupolit, në Azovstal ka deri në një mijë civilë. Para pushtimit, rreth 40,000 njerëz punonin në Azovstal dhe fabrikën e çelikut pranë Ilyich, e cila kohët e fundit u pushtua nga rusët.

“Armiku është dhjetë herë më i madh se ne”, tha Serhiy Volina, komandanti i Brigadës së 36-të Detare, në një video-mesazh të fundit nga Azovstal: “Ne u bëjmë thirrje dhe kërkojmë me ngulm të gjithë liderëve botërorë të na ndihmojnë”.

Është e qartë se mbrojtësit e mbetur, si dhe civilët, nuk e besojnë premtimin e Rusisë për të kursyer jetën e tyre nëse dorëzohen, gjë që është një frikë e justifikuar duke pasur parasysh ekzekutimet e dokumentuara të qindra civilëve ukrainas në qytetet e pushtuara nga Rusia dhe retorikën ruse rreth “Nazistëve, Banditëve dhe mercenarëve të huaj” nga Mariupoli që duhet të “shkatërrohen”.

Megjithatë, sipas pretendimeve të palës ruse dhe regjistrimeve që janë publikuar triumfalisht ditët e fundit, qindra ushtarë ukrainas tashmë janë dorëzuar tek ata, mes të cilëve edhe dy vullnetarë britanikë.

Woke up to a video of a Mariupol defender begging the world to get them and civilians out, because they are outnumbered and have days, if not hours left to live. There are more than 500 wounded soldiers and over 1000 civilians sheltering there at Azovstal pic.twitter.com/oFHrooapEr

— Anastasiia Lapatina (@lapatina_) April 20, 2022

Mbrojtësit ende shpresojnë se ushtria ukrainase do të bëjë përparim drejt Mariupolit

Ndërkohë, autoritetet ukrainase thonë se kanë arritur një marrëveshje paraprake me Rusinë për të krijuar një korridor humanitar për evakuimin e grave, fëmijëve dhe civilëve të moshuar, por marrëveshja qartazi nuk vlen për ushtarët dhe është e paqartë nëse përfshin civilët që janë strehuar në Azovstal.

Forcat ruse, nga ana tjetër, vazhduan të kryejnë sulme të furishme në fabrikën e çelikut sot, duke përfshirë sulme me të ashtuquajturat bomba bunkeri që mund të shkatërrojnë tunele dhe bunkerë nëntokësorë, shkruan Demokracia.com.

“Ne jemi të rrethuar; “ata po na bombardojnë me gjithçka që munden” i tha një ushtar ukrainas i quajtur Gasim gazetës New York Times të martën mbrëma. “Plani ynë i vetëm është që forcat tona të kalojnë bllokadën që ne të mund të dalim nga këtu”.

Gasimi dhe bashkëluftëtarët e tij kanë shprehur këtë shpresë në dukje joreale teksa forcat ruse vazhdojnë të bombardojnë një fabrikë të madhe çeliku të epokës sovjetike me bunkerë nëntokësorë, që thuhet se janë shtëpia e mijëra ushtarëve dhe civilëve. Kjo fabrikë çeliku dhe hekuri e epokës sovjetike rezultoi të ishte një kështjellë ideale e fundit për shkak të rrjetit të saj të madh të tuneleve nëntokësore që shërbejnë si një lloj strehimi dhe fortese për bomba që është shumë e vështirë për t’u pushtuar nga sulmet e këmbësorisë.

Një gjigant metalurgjik sovjetik i shkatërruar nga nazistët

Azovstal u ndërtua fillimisht në vitin 1930, në periudhën e hershme të industrializimit të shprehur të Bashkimit Sovjetik të kryer nga diktatori komunist Joseph Stalin, dhe u rindërtua më vonë pasi pushtimi nazist i Mariupolit midis 1941 dhe 1943 e la atë në gërmadha. Tani ajo zë më shumë se dhjetë kilometra katrorë përgjatë bregdetit të qytetit.

Kjo betejë të kujton shumë një nga betejat e mëdha të Luftës së Dytë Botërore, Betejën e Fabrikës së Traktorëve të Stalingradit, kur forcat gjermane naziste u përpoqën më kot të pushtonin qytetin. Mijëra ushtarë gjermanë dhe sovjetikë u vranë atje, si dhe shumë civilë, përpara se sovjetikët të fitonin përfundimisht, përcjellë Demokracia.com.

“Ne e kemi parë tashmë këtë film”, tha Frederick W. Kagan, drejtor i projektit të Kërcënimeve Kritike në Institutin Amerikan të Ndërmarrjeve, për New York Times: “Sa herë që keni të bëni me një kompleks të madh dhe të rëndë industrial, ai do të jetë një pozicion i mirë luftimi për veteranët”.

Shërbimi inteligjent i Ukrainës tha në një deklaratë të hënën se rusët po përgatiteshin të përdornin bomba tretonëshe në fabrikë në një përpjekje për ta shkatërruar plotësisht. Moska “nuk frenohet nga fakti që civilët janë strehuar në fabrikë”, shtuan ata.

Look at the faces of these children. Tomorrow they might be dead. Now they are in a bunker at #Azovstal #Mariupol with parents. Putin gave orders to bomb them tonight with 5ton bombs. We demand that putin lets children go to safety. They need to live! #UkraineUnderAttaсk pic.twitter.com/qc1oKbM3ev

— Anton Gerashchenko (@Gerashchenko_en) April 18, 2022

“Poshtë qytetit ka në fakt një qytet tjetër”

“Ka në fakt një qytet tjetër nën qytet”, tha Jan Gagin, një këshilltar i Republikës Popullore separatiste të Donetskut, për rrjetin shtetëror të lajmeve RIA Novosti të Rusisë gjatë fundjavës. Gagin u ankua se kompleksi është krijuar për t’i bërë ballë bombardimeve dhe bllokadave – dhe se ai ka një sistem të integruar komunikimi që favorizon fuqimisht mbrojtësit, edhe nëse ata janë shumë më të dobët në numër, siç është rasti tani, shkruan Washington Post.

Mariana Budjerin, një eksperte në Shkollën e Harvardit të Qendrës Belfer të Kenedit për Shkencën dhe Çështjet Ndërkombëtare, tha se situata në Mariupol dukej gjithnjë e më “e pashpresë”, bazuar në informacionin e përhapur.

#Azovstal, #Mariupol, where #Azov and the Marines, bravest of men, are fighting against impossible odds.

We will win this war for them. They have shown us all what is the very definition, the very essence of courage.

Glory to #Ukraine ??✊? pic.twitter.com/1JWpSDFTJp

— Canadian Ukrainian Volunteer ????✊? (@CanadianUkrain1) April 20, 2022

“Ky qytet u rrethua ngadalë dhe zona e kontrollit nën forcat ukrainase ishte pothuajse mbytëse. Ka ndoshta një avantazh taktik dhe sigurie për forcat e mbrojtjes për të ofruar rezistencën e fundit në këtë objekt të madh industrial. Është si një mini-kështjellë”, tha Budjerin, e cila është vetë nga Ukraina.

Shumë gjëra mbeten të panjohura, theksoi ajo, duke përfshirë ato armë ose aksese në mbrojtjen ajrore që mbetën në dispozicion të forcave ukrainase.

Sigurisht, nëse ose kur forcat ruse marrin Azovstal ose mbrojtësit dorëzohen, gjë që duket e pashmangshme, do të jetë fundi i betejës për Mariupolin dhe një fitore e madhe për ta. I gjithë brezi bregdetar nga Krimea në pjesën tjetër të Donbasit do të jetë i tyre dhe forcat që tani rrethojnë Azovstal do të jenë në gjendje të lëvizin në frontin e Donbasit, ku një ofensivë e madhe ruse tashmë ka filluar. /Demokracia.com/