Faturat e gazit dhe energjisë elektrike për familjet po rriten në të gjithë Evropën ndërsa kriza energjetike e kontinentit vijon.

Rritja e çmimeve globale të gazit natyror, i cili përdoret për ngrohjen e shtëpive dhe për të prodhuar energji elektrike, ka kapur qeveritë në hop.

Në Mbretërinë e Bashkuar, për shembull, janë sugjeruar një sërë masash, si mbështetja me faturat e karburantit për ata me të ardhura më të ulëta.

Ndërsa të gjitha vendet po përballen me të njëjtin problem, disa kanë vepruar më me vendosmëri se të tjerët.

Franca spërkat subvencionet

Presidenti francez Emmanuel Macron ende nuk ka deklaruar zyrtarisht se ai do të kandidojë për një mandat të dytë në prill, por ai qartësisht nuk dëshiron që pakënaqësia për faturat e energjisë t’i prishë shanset e tij për t’u rizgjedhur.

Me gazetat që vazhdimisht shkruajnë “flambée des prix de l’énergie” (rritja e çmimeve të energjisë), qeveria franceze ka ndërhyrë për të ulur kostot.

Çmimet e rregulluara të gazit u rritën me 12.6% në tetor të vitit të kaluar dhe janë ngrirë deri në prill. Por një rritje e çmimeve të energjisë elektrike, e planifikuar për muajin e ardhshëm, është kufizuar në vetëm 4%.

Ministri i Ekonomisë Bruno Le Maire tha se nëse ai nuk do të kishte ndërhyrë, çmimet do të rriteshin me 45%.

Përveç kësaj, 5.8 milionë familje me të ardhura më të ulëta morën një “çek” prej 100 € (83 £) përmes postimit muajin e kaluar për t’i ndihmuar me faturat e tyre.

Nuk ka dyshim se nëse jo për këto masa, francezët do të kishin dalë në rrugë për të shprehur pakënaqësinë e tyre.

Me kujtimin e lëvizjes protestuese ende të freskët në mendjet e tyre, gjëja e fundit që duan ministrat është të ofrojnë një pretekst të ri për trazira sociale.

Por ka pasur disa debate nga qarqe të tjera, me z. Le Maire të akuzuar për “vrasjen” e gjigantit shtetëror të energjisë elektrike EDF prej 85%.

EDF po mban peshën kryesore të ndërhyrjes së qeverisë, duke u detyruar t’u shesë më shumë energjinë e saj konkurrentëve me një çmim më të ulët.

Firma thotë se kjo do t’i kushtojë 8 miliardë euro këtë vit. Por zoti Le Maire nuk pendohet, duke thënë se EDF është një shërbim publik dhe duhet të veprojë në interes të publikut “për të mbrojtur francezët”.

Edhe Danimarka kollitet

Danezët gjithashtu mund të përballen me rritje të mëdha në faturat e energjisë këtë vit, me çmimet që do të rriten nga 20% deri në 200% për shumë familje.

Por pas presionit në parlament, qeveria ka premtuar se do të ndërhyjë.

Rreth 440,000 familje në vështirësi do të kenë të drejtën e një kontrolli pa taksa nga qeveria për t’i ndihmuar ata të mbulojnë shpenzimet e tyre, tha të enjten Ministri i Klimës, Energjisë dhe Furnizimit Dan Jørgensen.

Ato do të përfshijnë njerëz që përdorin kaldaja me gaz dhe një numër më të vogël, shtëpitë e të cilëve ngrohen me ujë të nxehtë direkt nga termocentralet (i njohur në Danimarkë si sistemi i “ngrohjes qendrore”).

“Ne propozojmë që të bëjmë një kontroll ngrohjeje për danezët që janë goditur më rëndë – veçanërisht, kjo do të thotë njerëz që kanë ngrohje individuale me gaz ose jetojnë në zona të ngrohjes qendrore ku furnizimi me ngrohje qendrore mbështetet në gaz,” i tha Jørgensen gazetës daneze Jyllands- Postoni.

Propozimi duhet të miratohet ende nga parlamenti dhe shuma është ende e paspecifikuar, megjithëse pritet të jetë në mijëra korona (1000 korona afërsisht është e barabartë me 112 £).

Vetëm ata me të ardhura nën një kufi të caktuar do të kenë të drejtë dhe paratë do të paguhen automatikisht në llogaritë bankare të njerëzve, kështu që ata nuk do të duhet të aplikojnë.

‘Energiewende’ e shkatërruar e Gjermanisë

EDF e Francës drejton 56 reaktorë bërthamorë të cilët prodhojnë pak më shumë se 70% të energjisë elektrike të vendit. Por në Gjermani, energjia bërthamore është hequr plotësisht.

Kushdo që kaloi kohë në Gjermani në vitet 1980, do të kujtojë parullat “Atomkraft? Nein danke” (Fuqia bërthamore? Jo faleminderit) që ishin të gjithëpranishëm në atë kohë.

Politika anti-bërthamore ishte një parim themelues i partisë gjermane të Gjelbër, e cila tani është kthyer në koalicionin qeverisës gjerman pas 16 vjetësh në opozitë.

Por nuk ishin të Gjelbërit ata që vranë energjinë bërthamore në Gjermani. Kjo ishte puna e ish-kancelares Angela Merkel, e cila vendosi pas katastrofës bërthamore të Fukushimës në Japoni në 2011 se ishte koha për të mbyllur termocentralet.

Ndryshimi erdhi si pjesë e asaj që njihet si Energiewende (kthimi i energjisë), i cili ka parë që Gjermania të mbështetet shumë në energjinë e rinovueshme.

Por pavarësisht nga të drejtat dhe gabimet e këtij vendimi, ai e ka lënë Gjermaninë me disa nga çmimet më të larta të energjisë në Evropë.

Një shtesë qeveritare për energjinë e rinovueshme përbën një të pestën e faturës së energjisë elektrike të një familjeje tipike. Është krijuar për të subvencionuar prodhuesit e energjisë së rinovueshme, të cilëve u garantohet një çmim fiks për 20 vitet e ardhshme, në kurriz të konsumatorëve.

Si rezultat, konsumatorët privatë paguajnë më shumë se një të tretën e faturës së energjisë elektrike të Gjermanisë, ndërsa përdorin më pak se një të katërtën e energjisë.

Pavarësisht gjithë kësaj, prodhimi i energjisë gjermane është në një farë mënyre më pak i pastër se në MB.

Për shembull, vetëm rreth 1% e energjisë elektrike në MB prodhohet ende nga qymyri. Në Gjermani, është më shumë se një e katërta.

Gjermania është zotuar të heqë qafe qymyrin deri në vitin 2038. Por nuk është për t’u habitur që shumë nga ish-protestuesit anti-bërthamorë të vendit kanë kaluar në të qenë protestues kundër qymyrit.

Sa i përket gazit, Gjermania mbështetet tek Rusia për shumicën e importeve të saj, por vitin e kaluar, gazi përbënte vetëm rreth 15% të përzierjes energjetike të Gjermanisë.

Qeveria tha se po punon për “zgjidhje për familjet që tani po përballen me vështirësi” për shkak të çmimeve spirale, duke shprehur gjithashtu një preferencë për të ndihmuar ata me buxhete më të shtrënguara.

Problemet e gazit arab të Spanjës

Ka pasur shumë mbulim të tensioneve midis Rusisë dhe Ukrainës për sa i përket efektit të tyre në furnizimet evropiane me gaz.

Por problemet energjetike të Spanjës po përkeqësohen nga një grup i ndryshëm çështjesh gjeopolitike.

Më shumë se gjysma e furnizimeve spanjolle të gazit vijnë nga Algjeria. Deri kohët e fundit, gazi vinte nëpërmjet tubacionit Magreb-Evropë, i cili ka lidhur të dy vendet që nga viti 1996.

Por ai tubacion kalon edhe përmes fqinjit të Algjerisë, Marokut, i cili është i përfshirë në grindje diplomatike me Madridin dhe Algjerin.

Marrëdhëniet e Spanjës me Marokun janë përkeqësuar pas një fluksi masiv të emigrantëve marokenë në enklavën e Afrikës Veriore të Spanjës, Ceuta.

Në të njëjtën kohë, Algjeria ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Marokun pas një sërë mosmarrëveshjesh.

Me gazsjellësin Magreb-Evropë që nuk përdoret më, Algjeria tani po furnizon Spanjën nëpërmjet tubacionit Medgaz, i cili nuk kalon nëpër territorin maroken.

Megjithatë, ajo ka një kapacitet më të ulët dhe mund të lërë Spanjën me një mungesë. Kjo do të thotë se vendi është në treg për më shumë furnizime LNG që do të sigurohen me anije.

Ndërkohë, kostoja e energjisë elektrike është rritur me më shumë se 40% gjatë vitit të kaluar, duke bërë që shumë spanjollë të shohin instalimin e paneleve diellore në çatitë e tyre si një alternativë.

Qeveria spanjolle është detyruar të ndërhyjë dhe të ulë disa taksa në përpjekje për të ulur faturat. Fillimisht kishte planifikuar të mbante norma më të ulëta deri në fund të vitit 2021, por vendosi në dhjetor të zgjaste uljen deri në maj 2022.

Ajo ka futur gjithashtu një taksë të përkohshme mbi kompanitë e energjisë që thuhet se kanë përfituar nga rritja e çmimeve, e përshkruar nga ministri i saj për tranzicionin ekologjik si një “plan shoku”.

Ai synon të mbledhë rreth 2.6 miliardë euro deri në fund të këtij viti financiar, kur përfundon taksa gjashtëmujore, duke i ridrejtuar këto fitime te konsumatorët gjatë muajve kur përdorimi i energjisë është më i lartë.